Programma van eisen nieuw gemeentehuis

Aanleiding

Na een zorgvuldige verkenningsfase waarin verschillende mogelijkheden en behoeften zijn geanalyseerd, is de gemeente Het Hogeland tot de conclusie gekomen dat de realisatie van een nieuw gemeentehuis een essentiële stap is om haar ambities en uitdagingen voor de toekomst het hoofd te bieden. Op 1 februari 2023 heeft de gemeenteraad besloten om het nieuwe gemeentehuis te realiseren op de lijn Winsum – Baflo – Warffum.

Situatie

De gebouwen van de huidige drie gemeentehuizen in Winsum, Leens en Uithuizen voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd. Bijvoorbeeld als het gaat om duurzaamheid. Veel medewerkers werken zowel vanuit huis als op kantoor. Hun werkplekken moeten hier zo goed mogelijk op worden ingericht. Ook gaat er door de afstand tussen de bestaande locaties veel reistijd en informatie verloren. Daarmee wordt de benodigde integrale aanpak van de hedendaagse vraagstukken, beleidsontwikkeling en dienstverlening van de gemeente lastiger. Met het nieuwe gemeentehuis kan de gemeente op een efficiënte manier haar ambities en taken in de toekomst uitvoeren.

Functies en doelgroepen

Het  Programma van Eisen heeft verschillende functies en doelgroepen:

• Bestuur en Raad: Besluitvormend
• Directie: Basis voor investering en exploitatiekosten
• Ontwerpteam: Leidraad
• Projectmanager: Toetsing of ontwerp voldoet aan eisen en wensen
• Medewerkers: Verwachtingen helder maken
• Inwoners/ derden: Informerend
   

Locatie en kosten

• We hebben gekeken waar het nieuwe gemeentehuis kan komen te staan. Uit tientallen opties zijn 2 plekken in Winsum naar voren gekomen. Lees meer
• De kosten hebben we ook in beeld gebracht. Lees meer.

Verantwoording

Het programma van Eisen maakt deel uit van de definitiefase van het project:

• Ambitiedocument → Programma van Eisen
• Locatieonderzoek
• Plan van Aanpak (onder andere financiën, planning risico's en organisatie)

Om dit Programma van Eisen op te stellen hebben we een groot aantal werksessies, interviews en reviewsessies georganiseerd. Dit heeft plaats gevonden in werkgroepen, gemeenteraad, projectgroep en stuurgroep, maar ook door soepsessies met medewerkers, inloopbijeenkomsten voor inwoners en informatiebijeenkomsten voor de gemeenteraad. Met verschillende maatschappelijke organisaties zijn interviews gehouden. In bijlage 1 staat welke workshops en gesprekken er plaats hebben gevonden.

Leeswijzer

• Dit Programma van Eisen start met de kaders en uitgangspunten. Hierin wordt de context nader toegelicht.
• In het tweede hoofdstuk staat de ambitie die de gemeente met dit gebouw heeft centraal. Dit is een verkorte weergave van het al eerder vastgestelde Ambitiedocument.
• In het hoofdstuk Organisatie kijken we naar de bewoners van het gebouw. Hoe ziet de organisatie eruit, maar ook wie zijn de gebruikers. Hierbij wordt ook ingegaan op de omvang van de organisatie en prognoses en ontwikkelingen in de organisatie.
• In het Functioneel Programma van Eisen beschrijven we de functie die het gebouw heeft. We doen dit onder andere door een beschrijving te geven van de werkzaamheden die de gebruikers op een gemiddelde dag uitvoeren.
• In het Ruimtelijk Programma van Eisen beschrijven we welke ruimten gerealiseerd moeten worden en welke relaties deze ruimten onderling hebben. In de ruimtestaat staan ook de afmetingen van de ruimten aangegeven.
• In het hoofdstuk Beeldverwachting wordt een aantal randvoorwaarden aangegeven voor de esthetische kwaliteit.
• Het Programma van Eisen eindigt met de technische prestaties die van het gebouw verwacht worden.
   

1. Uitgangspunten en kaders

Scope

Het gemeentehuis biedt huisvesting voor:

• Medewerkers van de binnendienst.
• Bezoekende inwoners.
• Democratisch proces van bestuur en raad.

Het gemeentehuis biedt geen huisvesting voor: 

• Huisvesting buitendienst (beheer/IBOR). Hiervoor is een separaat project lopende. Wanneer zich koppelkansen voor doen, wordt dit vanuit de beide projecten gezamenlijk aangegeven.
• Huisvesting Productielocatie Ontwikkelplein Het Hogeland. Dit is ook een apart project/opgave.
• Er moet nog een keus worden gemaakt hoe de Integrale Sociale teams (IST’s) in de toekomst worden gehuisvest. Deze teams zijn nu als proef grotendeels gehuisvest buiten de gemeentehuizen. Deze proef moet worden afgesloten met een oordeel over de gewenste toekomstige situatie. De te maken keuze is het wel of niet meenemen in de centrale huisvesting. Wanneer definitief gekozen wordt voor niet centrale huisvesting dan valt de uitwerking hiervan buiten de scope van de definitiefase voor het nieuwe gemeentehuis. In het PvE gaan we ervanuit dat 1 IST wordt meegenomen in de huisvesting van het gemeentehuis. 
   

Gedeelde huisvesting met maatschappelijke organisaties

Voorwaarden combineren van Functies

Ontmoeten en levendigheid zijn belangrijke onderdelen van het gedroomde gemeentehuis. Om dit te versterken kan gedacht worden aan het combineren van het gemeentehuis met andere functies. Hierbij zijn de voorwaarden: 

• De locatiekeuze is gericht op een goede plek voor het gemeentehuis. Op voorhand wordt geen locatie gezocht waar andere functies gehuisvest kunnen worden.
• Het project beperkt zich tot het bouwen voor de gemeentelijke organisatie (Zie scope). Wanneer andere organisaties willen bouwen op of nabij de gekozen locatie dan staat de gemeente open voor gezamenlijk gebruik van faciliteiten met de toekomstige buren. Denk aan medegebruik van ontvangst, restaurant, vergaderruimten of buitenruimte.
• De gemeente bouwt in regel niet voor derden, behalve wanneer dit volgens het vastgestelde vastgoedkader (2021) bijdraagt aan de gemeentelijke beleidsdoelen.  
• Wanneer andere organisaties gebruik kunnen en willen maken van de ruimten in het nieuwe gemeentehuis op momenten dat deze niet door de ambtelijke organisatie/ bestuur/ raad worden gebruikt, dan kan dat. Het gebouw is open voor deze organisaties. In toegankelijkheid en reserveringssystemen wordt rekening gehouden met dit multifunctioneel gebruik.

Inhoudelijke voorwaarden vanuit eerder besluitvorming

Besluiten en aangenomen moties raadsvergadering d.d. 1 februari 2023

• Het gemeentehuis wordt op een nieuwe locatie gerealiseerd.
• De toekomstige huisvesting komt geografisch gezien centraal in de gemeente te liggen; op de lijn Winsum - Baflo - Warffum.

Voorwaarden huisvestingsscenario’s, raadsvergadering 9 juni 2021 

• Locaties moeten goed bereikbaar zijn met zowel de auto als het openbaar vervoer.
  • Afhankelijk van de uitwerking van de bestuursopdracht Dienstverlening kan de fysieke uitwerking hiervan (o.a. balieconcept) aan elk scenario worden toegevoegd; er volgt vanuit dienstverlening dus geen voorkeur.
• Het werkplekconcept gaat uit van tijd- en plaats onafhankelijk werken. De werkplekfactor bij nieuwbouw is 0,7 – 0,8 werkplek per medewerker. Per huisvestingsscenario wordt tevens een sub-variant uitgewerkt met een werkplekratio van 0,5 (1 werkplek per 2 medewerkers).
• De exploitatiekosten van het nieuwe gemeentehuis mogen niet hoger zijn dan de kosten van de gebouwen die de gemeente momenteel (red. juni 2021) in gebruik heeft. De kosten voor een nieuw, duurzaam gemeentehuis dat lang meegaat passen daar binnen.

Vaststelling beleidsstuk Duurzame ontwikkeling in het Hogeland 5 juli 2021

• Hiermee committeert de gemeente zich aan de duurzame ontwikkelingsdoelen (‘sustainable development goals’) van de Verenigde Naties. Onderdeel daarvan is het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed. In de definitiefase dient het criterium ‘duurzaamheid’ dus ook prominent te worden meegenomen in de ambities en afweging. 
   

Financiële voorwaarden vanuit eerdere besluitvorming

Voorwaarden Plan Van Aanpak, Raadsvergadering 13 december 2023

We houden er in deze definitiefase rekening mee dat vele omstandigheden al zijn gewijzigd (ten opzichte van raadsbesluit 2021, redactie) en nog zullen wijzigen als het gaat om de financiële haalbaarheid van de gewenste gemeentelijke huisvesting. Het prijspeil van 2021 is natuurlijk niet meer actueel. Stijging van bouw- en materiaalkosten, de eisen op het gebied van circulariteit en duurzaamheid, de ontwikkeling van de energieprijzen en overige marktontwikkelingen zijn medebepalend voor de financiële haalbaarheid van de realisatie van een gebouw in 2027/28, zoals nu de planning lijkt. Ook nieuwe wensen of organisatiewijzigingen kunnen gedurende de lange doorlooptijd van dit project tot aanpassingen leiden. In deze context is het meegegeven financiële kader uit 2021 nog maar in beperkte mate richtinggevend. Daar staat tegenover dat we wellicht minder investeren in onze huidige gebouwen als het gaat om vervangingsinvesteringen, verduurzaming en meerjarig onderhoud. De structurele reservering voor de verduurzaming van al onze huidige gemeentelijke gebouwen biedt tegen die tijd dan mogelijk ook ruimte voor realisatie van ons nieuwe gemeentehuis.

Locatie

Afhankelijk van de locatiekeuze kunnen er locatiespecifieke voorwaarden gesteld worden aan het ontwerp. Deze worden op een later moment toegevoegd aan het Programma van Eisen. 

2. Ambitie

Ambitiedocument

Op 3 juli 2024 heeft de gemeenteraad het Ambitiedocument vastgesteld. Het Ambitiedocument vormt de basis voor dit Programma van Eisen. De eisen zoals genoemd in het Ambitiedocument zijn onverminderd van kracht en worden in het Programma van Eisen waar nodig verder uitgewerkt.

De ambities en doelstellingen uit het Ambitiedocument zijn onderdeel van dit Programma van eisen.

Ambities en doelen

Onderstaande ambities en doelen zijn beschreven in het ambitiedocument. Deze zijn concreet gemaakt in dit Programma van Eisen, met name in het hoofdstuk Technische prestaties.

Aantrekkelijk werkgeverschap

Met faciliteiten die aansluiten op de behoeften van medewerkers om zo een aantrekkelijke werkgever te zijn.

Technologie en Slim gebouw

Verkennen van een manier waarop technologieën, zoals slimme energienetwerken, Internet of Things en data-analyse, kunnen worden opgenomen in het gebouw; Enerzijds ter verbetering van de dagelijkse gebruikskwaliteit    en om een efficiënte en moderne werkomgeving te creëren. Inzet van innovatieve technologieën in de nieuwbouwlocatie maar ook om duurzame energie op te wekken.

Biophilic Design

Toepassen van ontwerpelementen die de connectie tussen mensen en natuurlijke omgevingen bevorderen, zoals het gebruik van natuurlijke materialen en veel daglicht.

Flexibiliteit en aanpasbaarheid

Nadenken over ontwerpen, waarin ruimtes kunnen worden aangepast aan veranderende behoeften en ontwikkelingen in de toekomst.

Bereikbaarheid en (deel)mobiliteit

Nadenken over goede infrastructuur en vervoersopties.

Duurzaamheid en milieuvriendelijkheid

Aanmoedigen van duurzame bouwmethoden, energie-efficiëntie, groene ruimtes, en het verminderen van de ecologische voetafdruk van de nieuwe huisvesting.

Gezondheid en Welzijn

Verbeteren van gezondheid en welzijn van de gebruikers.

Sociale cohesie en gemeenschapsvorming

Manieren om sociale interactie en gemeenschapsvorming via de nieuwe huisvesting te bevorderen.

Geluid en Licht

Bespreken van maatregelen om geluids- en lichtvervuiling te beperken en een aangename leefomgeving te maken.

Beheer en onderhoud

Bespreken van het beheer en onderhoud van de nieuwbouwlocatie op de lange termijn in relatie tot slimme ontwerpkeuzes.

Inclusiviteit en Toegankelijkheid

Ervoor zorgen dat de huisvesting geschikt is voor alle bevolkingsgroepen, inclusief ouderen en mensen met een beperking.

Circulariteit

Toepassen van circulaire principes in het ontwerp en gebruik van de huisvesting
 

3. Organisatie

Organisatiestructuur en -beschrijving

Gemeente Het Hogeland heeft ruim 48.000 inwoners en is gelegen in het noorden van de provincie Groningen. De gemeente ontstond op 1 januari 2019 door een fusie van de gemeenten Bedum, Eemsmond, De Marne en Winsum.

De gemeente maakt eigen keuzes in gemeentelijk beleid en voert landelijk en eigen beleid uit. Een groot gedeelte van dit werk vindt plaats door medewerkers op kantoor. Maar er zijn ook teams die direct en veelvuldig contact hebben met inwoners. Dit gaat dan om bijvoorbeeld burgerzaken, maar ook om de Integrale Sociale Teams (IST). Deze IST’s zijn actief en zichtbaar in de kernen. Een aantal teams is werkzaam in de buitendienst in het onderhoud aan wegen, infra, groen en civiele werken. Ook het Ontwikkelplein met verschillende leersporen, detachering en productielijnen maakt onderdeel uit van de gemeentelijke organisatie.

In de organisaties zijn lijnteams actief, maar ook opgaveteams. Deze opgaveteams bestaan uit medewerkers uit verschillende disciplines die gezamenlijk een opgave op pakken. Deze opgaves kunnen soms ook gemeente overstijgend zijn.

De hele organisatie wordt aangestuurd door 3 directeuren onder leiding van de gemeentesecretaris. Zij stellen in opdracht van het college beleidsvoorstellen op en voeren het goedgekeurde beleid uit. Het college bestaat naast de burgemeester uit 5 wethouders.

Het beleid wordt vastgesteld en gecontroleerd door de gemeenteraad. De gemeenteraad van het Hogeland telt 29 raadsleden.

Aantallen en prognoses

De gemeentelijke organisatie heeft 947 ambtenaren in dienst. Deze medewerkers zijn niet allemaal werkzaam in het nieuwe gemeentehuis. In onderstaande tabel staan de aantallen waarop het Programma van Eisen gebaseerd is. Hierbij is rekening gehouden met een groeiprognose van 15%.

In het gemeentehuis is er voor elke medewerker op piekmomenten een plek om te werken. Dit kan een plek zijn waar medewerkers kortdurend (maximaal 2 uur aaneengesloten), werkplekken voor een specifieke activiteit (zoals bellen of overleggen) of een ARBO werkplek voor de hele werkdag zijn. Voor elke twee medewerkers is er 1 ARBO werkplek beschikbaar

Voor een uitgebreidere onderbouwing van deze aantallen en de werkplekfactor zie bijlage 6. (pdf, 465 kb).

4. Functioneel Programma van Eisen

Functionaliteiten

Welke functionaliteiten moet het gebouw bieden?

Om dit te bepalen hebben we opgeschreven welke activiteiten er plaatsvinden aan de hand van de dagboeken van de eerder aangegeven persona’s (bijlage 3). Deze beschrijvingen kunnen als toetsingskader van het ontwerp gehanteerd worden, om zo te onderzoeken of het voor deze verschillende persona’s logisch in gebruik is.

Op de volgende pagina’s is aangegeven welke activiteiten er in elk domein plaatsvinden en per domein zijn ook een aantal succesfactoren benoemd. Dit kunnen ruimtelijke of technische eisen zijn (verwerkt in dit Programma van Eisen), maar ook organisatorische voorwaarden voor het goed kunnen functioneren in het gebouw.

Activiteiten in thema 'Thuis voor medewerkers'

De volgende activiteiten vinden plaats in het thema Thuis voor Medewerkers

• Geconcentreerd werken
• Bellen
• Samenwerken
• Aanlanden/ mail checken
• Bilateraal overleg (2-4 personen)
• Overleggen kleine groep (4-10 personen)
• Overleggen middelgrote groepen (10 – 25 personen)
• Geluid/ film opnemen/ bewerken
• Callcenter
• Specifieke ICT werkzaamheden

Succesfactoren voor dit thema:

• Voldoende beschikbaarheid werkplekken
• ICT-voorzieningen
• Fijne Meubels
• Klimaat + Akoestiek
• Weinig prikkels
• Dicht bij de koffie en toilet
• Uit het raam kunnen kijken
• Prettig licht
• Veel groen
• Hoog/ ruimtelijk
• Kluisjes

Activiteiten in thema 'Welkom voor inwoners'

De volgende activiteiten vinden plaats in het thema Welkom voor inwoners

Ontvangen

Iedereen die het gebouw als bezoeker binnenkomt wordt ontvangen door een gastheer/ gastvrouw. De gastheer/ gastvrouw:

• Ontvangt en registreert bezoekers en verwijst ze naar de juiste plek.
• Geeft dagpassen uit.
• Brengt bezoekers naar de juiste plek.
• Zorgt voor koffie/ thee voor bezoekers.
• Houdt toezicht op de entreehal en de balies.
• Kan een functie hebben in het interventieteam.
• Kan een functie hebben in de beveiliging en heeft zicht op bewakingsbeelden.
• Kan een functie hebben in het afhandelen van kortdurende activiteiten voor burgerzaken, zoals uitgifte van al eerder aangevraagde documenten. (snelbalie).

Afhandelen van vragen/ diensten

• In het thema worden vragen van inwoners en bezoekers beantwoord en diensten uitgevoerd. Dat zijn:
  • Diensten vanuit burgerzaken zoals het verstrekken van een paspoort, rijbewijs of uittreksel burgerlijke stand.
  • Diensten vanuit het fysiek domein zoals vergunningaanvragen of inzage in (ontwerp) bestemmingsplan of inzage in vergunningen.
  • Diensten vanuit het sociaal domein, zoals gesprekken over bijstand, schuldhulpverlening, jeugdhulp of werk. 

Deze gesprekken vinden in principe altijd op afspraak plaats.

Overleggen

Naast het afhandelen van vragen/ diensten kunnen er ook overleggen plaats vinden met andere instanties/ organisaties.

Wachten en kinderen bezig houden tijdens het wachten

Inwoners die bij het gemeentehuis komen worden zo snel mogelijk geholpen, maar het kan voorkomen dat ze even moeten wachten.

Informatie delen, ontmoeten en exposeren

Dit thema is een geschikte plek om op een laagdrempelige manier informatie te delen over onderwerpen die voor inwoners van belang zijn. Daarbij biedt het ook de gelegenheid om lokale kunstenaars in de spotlights te zetten door wisselende exposities aan te bieden (eventueel in samenwerking met cultuurplatform Het Hogeland vorm te geven). Er is een balie waar ondernemers terecht kunnen met hun vragen.

Trouwen

Een specifieke activiteit die plaatsvindt in het gemeentehuis door inwoners zijn het voltrekken van huwelijken. Dit kan zowel in kleinschalige zetting op een bepaald tijdstip zijn, als huwelijken waarbij een uitgebreider gezelschap aanwezig is in een representatieve ruimte.

Toiletteren

Ook voor bezoekers zijn er mogelijkheden om te toiletteren.

Succesfactoren voor thema Welkom voor inwoners:

• Laagdrempelig en gelijkwaardig
• Duidelijke communicatie, waar moet ik zijn
• Goede koffie en thee
• Toilet
• Kinderplek
• Goede plek om te zitten
• Iets ter vermaak
• Infobord
• Feedback kunnen geven over service
• Korte wachttijden
• Huisregels
• Privacy
  
   

Activiteiten in thema Huis voor democratie

De volgende activiteiten vinden plaats in het thema Huis voor Democratie

Raadsvergaderingen

Tijdens de raadsvergaderingen vindt er debat en stemming plaats door de gemeenteraadsleden. Raadsvergaderingen volgen daarbij een protocol. Er zijn 29 raadsleden die via de voorzitter met elkaar in debat gaan. De gemeenteraad wordt hierbij ondersteund door de griffier en de griffiemedewerkers.

Wethouders zijn te gast bij de gemeenteraad en ook insprekers kunnen uitgenodigd worden door de gemeenteraad.

Raadsvergaderingen zijn in principe openbaar toegankelijk. Ambtenaren, inwoners en andere belangstellenden zijn welkom om de raadsvergadering vanaf de publieke tribune bij te wonen. Daarbij is er een specifieke plek voor de pers.

Naast de raadsvergaderingen vindt er ook regelmatig ander soortige overleggen plaats door (een delegatie van) de raad plaats. Dit zijn zowel formele overleggen zoals het raadsoverleg als informele overleggen. Er kunnen meerdere onderwerpen gelijktijdig worden besproken in parallelle sessies.

Naast de formele raadsvergaderingen vindt er ook onderling overleg plaatst tussen raadsleden en/ of collegeleden onderling.

Fractieoverleg

Binnen de fracties vindt er overleg plaats ter voorbereiding op de raadsvergaderingen. Deze vorm van overleggen kunnen binnen het Thema Ontmoeten en Overleggen plaats vinden.

Persverslag/ interviews

Bij de raadsvergaderingen is vaak (schrijvende) pers aanwezig die verslag doet van de raadsvergadering. Zowel collegeleden als raadsleden geven interviews voor de media.

Ontvangen bezoekers/ publiek

Zowel tijdens raadsvergaderingen als op andere momenten wordt publiek en bezoek ontvangen door de raad, fracties of individuele raadsleden of collegeleden.

Eten

De raadsvergaderingen vinden vaak tijdens etenstijd plaats en kunnen lang duren. Raadleden eten daarom geregeld in de buurt van de raadszaal en fractieruimten. Ook vindt er regelmatig een nazit of receptie plaats.

Ontvangst, overleg en kantoorwerk door college/ griffier

Het college ontvangt bezoekers en voert overleg met elkaar, met ambtenaren en met bezoekers. Dit kunnen ook bezoekers zijn waarbij een zekere mate van privacy gewenst is, vanwege bijvoorbeeld een emotionele situatie.

Naast overleg voert het college ook kantoorwerk uit, zoals het opstellen of bestuderen van documenten, mailen of bellen.

Succesfactoren voor thema Huis voor democratie:

• Plek van raadzaal in het gebouw
• Indeling raadzaal
• Goede akoestiek
• ICT-voorzieningen en AV middelen
• Informatievoorziening op orde
• Werkplekken wethouders
• Neutrale ruimtes
• Voldoende ruimte voor overleg
• Faciliteiten eten en drinken
• Makkelijk ontmoeten ambtenaren
• Makkelijk verbinden met inwoners en ondernemers
• Mogelijkheid voor het houden van parallelle sessies

Activiteiten in thema Ontmoeten en Overleggen

De volgende activiteiten vinden plaats in het thema Ontmoeten en Overleggen:

Overleggen

Er vindt veel overleg plaats zowel met eigen collega’s als met derden die op het gemeentehuis ontvangen worden. De overleggen zijn heel divers en vinden in verschillende samenstellingen en groepsgroottes plaats. Er zijn bilaterale overleggen, overleggen met kleine groepen tot 10 personen, project overleggen met middelgrote of grote groepen (zie ruimtestaat). Er zijn project verleggen, waarbij veel uitgewerkt wordt. Er zijn hybride overleggen waarbij een deel digitaal aansluit en er zijn ook presentaties (eenrichtingsverkeer) voor grote groepen.

Ontvangen

De bezoekers die op het gemeentehuis komen voor overleg worden gastvrij ontvangen met koffie/ thee.  

Ontspannen

Medewerkers hebben de mogelijkheid om elkaar te ontmoeten in een ontspannen sfeer tussen de werkzaamheden door. Om goed werk te kunnen blijven leveren is een balans tussen inspanning/ geconcentreerd werken en overleg en ontspanning belangrijk. Ontspanning kan op verschillende manieren, voor de één zal dit een kop koffie en een praatje op een loungebank zijn, voor een ander een potje tafelvoetbal.

Buiten verblijven/ werken

Medewerkers hebben de mogelijkheid om hun boterham buiten op te eten en/ of bij mooi weer buiten een bilateraal overleg te voeren, zonder dat dit in direct zicht van omwonenden en bezoekers plaatsvindt.

Sporten

Naast het stimuleren van fietsgebruik en trapgebruik is het ook voor de medewerkers mogelijk om te sporten in en rondom het gebouw. Het gaat daarbij niet om een volledig uitgeruste sporthal, maar om een beperkte ruimte met een aantal fitnessapparaten en eventueel een bootcamp of Calisthenics toestellen buiten.

Succesfactoren voor thema Ontmoeten en overleggen:

• Fijne sfeer
• Centrale ligging
• Lekker kunnen zitten
• Koffie/ thee/ water/ toilet in de buurt
• Flexibel in te delen
• Voldoende overlegruimte
• Voldoende oplaad- en stroom voorzieningen
• Privacy mogelijkheden
• Klimaat/ akoestiek/ licht
   

Activiteiten in thema Facilitair

De activiteiten van het Facilitair thema zijn vooral ondersteunend aan het primaire proces. Het zijn activiteiten die vanzelfsprekend lijken, maar waarvoor wel een plek moet zijn in het gebouw en in de organisatie. Het gaat bijvoorbeeld om:

• Eten/ drinken, koffiedrinken
• Koken
• Afwassen
• Schoonmaken
• Wassen
• Printen, kopiëren, inbinden, repro
• Archiveren
• Ontvangen en service verlenen
• Auto/ motor parkeren
• Fiets parkeren
• Accu opladen
• Douchen en omkleden
• Kolven
• Bidden/ mediteren
• Eerste hulp verlenen/ bedrijfshulpverlening
• Voorzien in digitale hulpmiddelen en systemen
• Toiletteren
• Verzorgen van beeld/ geluid/ regie/ audiovisuele hulpmiddelen
• Jas ophangen
• Persoonlijke spullen opbergen (in locker)
• Post verwerken
• Opslaan van
• Kantoorartikelen
• Waardevolle spullen
• Voedsel
• Afval
• Verkiezingsmateriaal
• Schoonmaakspullen
• Stoelen
• Promotiematerialen
• Materialen voor trainingen/ cursussen

5. Ruimtelijk Programma van Eisen

Ruimtelijke inpassing - thuis voor medewerkers

Werkplekken

Voor medewerkers is allereerst een goede werkplek belangrijk. Dat betekent dat er voldoende goed instelbare werkplekken zijn waar medewerkers terecht kunnen voor bureauwerk.

In een latere fase van het project wordt het werkplek concept uitgewerkt. Op dat moment wordt het aantal ruimtes en de verhouding tussen type ruimtes definitief gemaakt. Hieronder valt ook het vaststellen van het aantal ‘gewone’ en ‘privacy’ werkplekken. Het gebouw is dusdanig flexibel dat de verhouding tussen verschillende werkplekken tijdens de levensduur van het gebouw aangepast kan worden.

Voor het Programma van Eisen wordt wel een ruimtebeslag berekend. Voor dit ruimtebeslag gaan we uit van:

• 355 ARBO werkplekken (0,5 werkplek/medewerker)
• 44 aanlandplekken
• 44 belplekken/ individuele teamplekken
• 178 – 355 overlegplekken op de kantoorafdelingen, waarvan 89 bruikbaar als kortdurende werkplek

Daarnaast kan er ook nog kortdurend gewerkt worden in het centrale vergadercentrum (kleine en middelgrote vergaderruimten), in het restaurant of in het werkcafé. Daarmee is er op piekmomenten voor elke medewerker een plek waar kortdurend gewerkt kan worden.

Bovenstaande aantallen zijn niet definitief, maar geven het ruimtebeslag weer. In de werkplekconceptontwikkeling kunnen deze aantallen aangepast worden, binnen het totale ruimtebeslag van de werkplekken. Er kan bijvoorbeeld gekozen worden voor minder aanlandplekken en meer belplekken of visa versa.

De werkplekconceptontwikkeling beperkt zich niet tot het maken van een inrichting, maar vraagt ook om onderlinge afspraken over het gebruik. Denk bijvoorbeeld aan het niet bezet houden van een ARBO werkplek als je zelf een aantal uur in overleg bent in het vergadercentrum, waar privacy gevoelige gesprekken plaats kunnen vallen en of teams door elkaar zitten of bij elkaar. Dit proces kan op een later moment plaats vinden en maakt geen deel uit van het Programma van Eisen. We maken nu nog geen werkplekconcept omdat tussen het moment van opstellen van het Programma van Eisen en de ingebruikname een dusdanig lange periode zit, dat er een grote kans is dat er wijzigingen zijn in teams, werkzaamheden en gevraagde type werkplekken.

1.1 Arbo werkplekken

Er zijn verschillende soorten ARBO werkplekken, waarvan hieronder een aantal types (niet uitputtend) zijn beschreven.

a. Open werkplekken

Groepen van 4 tot 8 werkplekken in een meer open ruimte in verbinding met andere ruimten. Deze werkplekken zijn bedoeld voor bureauwerk, waarbij er behoefte is aan contact, afstemming of sparren met collega’s zonder dat hiervoor formeel overleg voor gepland wordt.

b. Gesloten werkplekken

2 tot 4 werkplekken in een afgesloten ruimte. Deze werkplekken zijn bedoeld voor geconcentreerd bureauwerk. Vaak wordt hier ook een stilteafspraak gemaakt. 

c. Call center werkplekken

Voor medewerkers die veelvuldig telefonisch contact hebben zijn er specifieke werkplekken in een afgesloten ruimte. De akoestiek van de ruimte dempt de gesprekken en is daarmee minder storend zijn voor andere bellers.

d. Werkplekken ICT/ Facilitaire dienst

Voor medewerkers ICT en Facilitaire dienst zijn afwijkende werkplekken waarbij meer ruimte is voor hardware en regelsystemen, zoals een gebouwbeheersysteem (GBS). 
Bovenop de werkplekken conform de werkplekfactor zijn er 8 aanvullende werkplekken met specifieke ICT voorzieningen. De werkplekken voor ICT en facilitair liggen in de buurt van de ICT ruimte en de servicebalie facilitair. Deze ruimte is alleen toegankelijk voor bevoegden en dus afsluitbaar.

e. Werkplekken Directie, Griffie en bestuur ondersteuning

De werkplekken voor de griffie en de bestuur ondersteuning zijn in de nabijheid van het college gesitueerd. Dat geldt ook voor de gemeentesecretaris, die hier een vaste plek heeft. De directieleden hebben hier een aanlandplek, maar hun werkplek is te midden van de andere werkvlekken, zodat zij zichtbaar zijn voor medewerkers.

De werkplekken zijn opgedeeld in ‘werkvlekken’. Elke werkvlek bestaat uit een variatie aan werkplekken en voorzieningen voor die werkplekken zoals pantry en printer. Het type werkplek wat een medewerker wil gebruiken is afhankelijk van het soort werk dat de medewerker moet uitvoeren. Dus afgesloten ruimten voor geconcentreerd werk of bellen, meer open ruimten om in contact met elkaar te staan, plekken voor overleg en hybride werken. Medewerkers hebben geen eigen werkplek. Middels goede ICT systemen kunnen zij overal inloggen en hun werk uitvoeren. Ze kunnen zien of er een werkplek of overlegplek beschikbaar is en ook of de collega waarmee ze willen afstemmen in de buurt zit.

1.2 Overlegplekken op de werkvloer

Medewerkers voeren ook geregeld collegiaal overleg. Voor formele en grotere overleggen zijn hiervoor centrale vergaderzalen (zie thema Ontmoeten en Overleggen). Maar voor collegiaal overleg in kleinere groepen is direct bij de werkplek ook ruimte. Het gaat dan bijvoorbeeld om kleinere afgesloten overlegplekken van 2 tot 4 of van 4 tot 10 personen. Deze ruimten maken net als de ARBO plekken deel uit van het werkplekconcept. Ook hier geldt dat de verhouding tussen soorten overlegplekken en de verhouding tussen werkplekken en overlegplekken kan variëren. De overlegplekken zijn geschikt voor hybride overleggen (aansluitingen op videoconference systeem). De invulling van de overlegplek kan variëren van een traditionele tafel/ stoel inrichting, staand vergaderen tot een projectruimte.

1.3 Aanlandplekken

Naast de ARBO werkplekken zijn er ook andere plekken waar medewerkers terecht kunnen om kort te werken. Dit zijn werkplekken die niet geschikt zijn om 8 uur aansluitend te werken. Er zijn ook geen werk ondersteunende voorzieningen, zoals schermen of een bureaustoel. Het is wel mogelijk om tussen twee overleggen door even je mail te controleren of de vergadering voor te bereiden. Dit kan bijvoorbeeld in de ontmoetingsruimten zoals het werkcafé, restaurant of in een vergaderzaal die niet gebruikt wordt. Maar ook op de werkvloer zijn er een aantal plekken waar je kunt zitten en voor een korte periode een laptop kunt aansluiten op stroom.

1.4 Belcel/ Digitale overlegplek (1-2 personen)

Bellen of deelnemen aan een digitale vergadering kan verstorend werken voor je collega’s die met bureauwerkzaamheden bezig zijn. Om dat te voorkomen zijn er afgesloten plekken waarin je kunt bellen of kunt deelnemen aan een digitale vergadering. Dit zijn plekken voor 1 en soms 2 personen, helemaal afgesloten en voldoende geluidsdicht. De plekken hebben een aansluiting voor een laptop. Dit zijn geen ARBO werkplekken en maximaal 2 uur aansluitend bruikbaar per persoon.

1.5 Ontspanningsruimte

Om geconcentreerd te kunnen blijven werken is er zo nu en dan ontspanning nodig op de werkplek. Hierin wordt onder andere voorzien door het werkcafé, de buitenruimte en de gewenste sportruimte. Maar ook dichterbij de werkplek is er ruimte om samen met collega’s even te ontspannen. De invulling hiervan kan verschillen. Denk aan een koffietafel, statafel, loungeplek, een tafeltennistafel of een powernapstoel/ cabine. 
 

Ruimtelijke inpassing - Welkom voor inwoners

2.1 Receptie/ ontvangst

Direct in het zichtlijn en de looplijn van de bezoeker is een receptie/ ontvangstbalie gesitueerd. De ontvangstbalie bestaat uit twee werkplekken: 

• Een werkplek voor een gastheer/ gastvrouw die tegelijkertijd een rol heeft in de beveiliging.  
• Een werkplek voor gastheer/ gastvrouw die tegelijkertijd een rol heeft voor burgerzaken.  

Deze ontvangstbalie staat als een los “eiland” centraal in de entreehal, direct in de zicht- en looplijn van de inwoners en bezoekers. Vanuit de ontvangstbalie is er zicht op de entree, de wachtruimte en de balies voor burgerzaken.

De ontvangstbalie is afgeschermd met glas tot een hoogte van 1,80 meter en voorzien van een noodknop. De werkplek die gebruikt wordt als snelbalie, is voorzien van een paspomaat of vergelijkbaar uitgiftesysteem.
De werkplekken zijn voorzien van een verstelbare bureaustoel en een verstelbaar werkblad (ARBO). Waarbij het mogelijk moet zijn om zowel in zittende, als in staande positie, inwoners op gelijke ooghoogte te benaderen. De balie moet daarbij ook aangepast kunnen worden naar rolstoelbezoek, zodat ook zij op ooghoogte bediend kunnen worden. De balies voldoen ook aan andere eisen vanuit de Integrale Toegankelijkheids Standaard zoals ringleiding en kleurcontrast.

2.2 Balies

Er zijn 4 balies voor het afhandelen van de reguliere vragen voor burgerzaken. Daarbij is het mogelijk om 2 balies toe te voegen voor piekmomenten, tot een totaal van 6 balies. 
 
De balies zijn net als de ontvangstbalie afgeschermd met glas tot een hoogte van 1,80 meter en voorzien van een noodknop. De balie is voorzien van een paspomaat of vergelijkbaar uitgiftesysteem.
De werkplekken zijn voorzien van een verstelbare bureaustoel en een verstelbaar werkblad (ARBO). Waarbij het mogelijk moet zijn om zowel in zittende, als in staande positie, inwoners op gelijke ooghoogte te benaderen. De balie moet daarbij ook aangepast kunnen worden naar rolstoelbezoek, zodat ook zij op ooghoogte bediend kunnen worden. De balies voldoen ook aan andere eisen vanuit de Integrale Toegankelijkheids Standaard zoals ringleiding en kleurcontrast.

2.3 Spreekkamers

Naast de balies zijn er 6 spreekkamers die gebruikt worden voor gesprekken met inwoners die meer privacy vragen. Dat kan zowel voor burgerzaken zijn als voor andere gemeentelijke dienstverlening zoals vergunningen of sociaal domein. Deze spreekkamers zijn gastvrij en warm en tegelijkertijd hufterproof. 
De spreekkamers zijn afsluitbaar en er is geen directe inkijk. Wel is het mogelijk voor collega’s om mee te kijken wat er in de spreekruimte gebeurt, via een spiekoog of via een camera. Er is een noodknop en er zijn twee deuren, waarvan 1 niet voor de bezoeker toegankelijk is. Meubilair staat zo veel mogelijk vast en is robuust.  

2.4 Wachtruimte met speelhoek

In de wachtruimte kunnen bezoekers wachten tot hun afspraak aan de balie of in de spreekkamer plaatsvindt. Of dat ze opgehaald worden door een medewerker voor een overleg. De wachtruimte is uitnodigend. Vanuit de koffiecorner is er koffie/ thee beschikbaar voor wachtenden. Voor kinderen is er een speelhoekje waar zij zich kunnen vermaken.

2.5 informatie en expositieruimte

Direct aangrenzend aan de wachtruimte is een plek voor informatieverstrekking. Denk aan een gemeentegids of folders over de dienstverlening van de gemeente. Ook is er ruimte voor expositie van kunst van lokale kunstenaars of werkstukken van jongeren. Exposities hoeven zich niet te beperken tot de expositieruimte, ook elders in de thema’s Welkom voor Inwoners en Ontmoeten en Overleggen zijn plekken waar beeldend werk kan worden opgesteld en/ of opgehangen. 

 

2.6 Trouwzaal

De trouwzaal is een grote vergaderzaal die warm is aangekleed en waar de opstelling zodanig kan worden aangepast, dat deze geschikt is om huwelijken te voltrekken tot ongeveer 50 gasten. Tijdens een huwelijk is er een spreekgestoelte, stoelen met historische waarde voor het bruidspaar en een plek om de acte te ondertekenen.

De trouwzaal kan ook gebruikt worden als reguliere gewone vergaderzaal (zie § 4.7) en voor parallelle sessies van de gemeenteraad (zie § 3.2)

2.7 Fietsenstalling voor bezoekers

Voor bezoekers is er direct bij de ingang ruimte om de fiets te parkeren. Hiervoor zijn minimaal 10 plekken beschikbaar. Het is duidelijk waar de fiets geparkeerd moet worden, zodat een rommelig beeld van lukraak geplaatste fietsen bij de ingang wordt voorkomen.

2.8 Parkeren voor bezoekers

Op korte afstand van de entree is het mogelijk om de auto te parkeren voor bezoekers. Er zijn 10 parkeerplekken, waarvan 2 voor mindervaliden conform ITS eisen. Ook zijn 4 plekken voorzien van laadpunten.

2.9 (Beveiligde) ruimten voor burgerzaken

De RAAS-server en de back-uptapes moeten in een afgesloten ruimte zijn geplaatst. De ruimte is alleen toegankelijk voor geautoriseerde medewerkers. De Raas-server ruimte heeft een waardebergingsindicatie van duizend euro.

Het RAAS-werkstation mag in de backoffice staan, maar is niet zichtbaar voor bezoekers. Ook deze plek is alleen toegankelijk voor geautoriseerde medewerkers.

De kluis moet worden geplaatst in een afgesloten ruimte, voorzien van inbraakalarmering en 24- uursbewaking. De kluis is een inbraak vertragende en brandwerende voorziening, met een waardebergingsindicatie van duizend euro.

Bovenstaande is in aanvulling op de eisen die gesteld worden vanuit wet- en regelgeving.
 

Ruimtelijke inpassing - Huis voor democratie

3.1 Raadzaal

De grootste zaal van het nieuwe gemeentehuis maakt onderdeel uit van het politieke proces en is uitgerust voor raadsvergaderingen. De specifieke inrichting en voorzieningen maken dit mogelijk, waarbij:

• De indeling overzichtelijk is met duidelijke looplijnen. Daarin komt de duale positie van de raad en het college tot uiting.
• Er plek is voor:
  • 29 raadsleden (uit te breiden met 2 extra plekken)
  • 1 voorzitter + 1 griffier
  • 2 werkplekken voor griffiemedewerkers
  • 1 sprekersgestoelte
  • 2 interruptieplekken
  • 6 wethouders (huidig is 5 wethouders)
  • 50 bezoekersplekken
  • 5 persplekken
• De raadsleden elkaar kunnen aankijken.
• De voorzitter en griffier hebben zicht op alle deelnemers (raadsleden, wethouders) en op de publieke tribune.
• De raadsleden (indien mogelijk, ook zoveel mogelijk) zitten niet met de rug naar het publiek.
• Er is een spreekgestoelte.
• Er zijn aparte interruptieplekken/ mogelijkheid tot creëren van deze interruptieplekken in de toekomst.
• De presentatieschermen zijn zodanig opgesteld dat alle raadsleden, de voorzitter, griffier en bezoekers er goed zicht op hebben.
• Collegeleden hebben een vaste plek in de zaal, maar niet als onderdeel van de raadsvergadering. In de opstelling is dat zichtbaar.
• De raadzaal kent een prettige sfeer
• Het is goed dat de raadzaal een zekere transparantie heeft waardoor er voor raadsleden zicht is op het leven buiten de raadzaal en voor inwoners zicht is op het democratisch proces. Direct zonlicht wordt wel vermeden in verband met gebruik Audio Visuele (AV) systeem.
• Tegelijkertijd is de raadzaal ook volledig qua zicht af te sluiten voor eventuele besloten vergaderingen.
• De raadsleden hebben in de raadzaal een adequate werkplek; met voldoende werkruimte en goede stoelen.
• De raadzaal heeft een goede opstelling voor camera’s voor online streaming van de vergadering. Dit in afstemming met het AV systeem, verlichting en inrichting.

De opstelling van de raadszaal komt tot stand in overleg met de gebruikers. Deze raadszaal wordt echter niet alleen tijdens raadsvergaderingen gebruikt; de zaal maakt ook onderdeel uit van het vergadercentrum. De zaal wordt dan gebruikt voor overleg van groepen van 40 tot 80 personen, voor ontvangst van bijvoorbeeld schoolklassen of hoogwaardigheidsbekleders of voor het geven van trainingen. De raadsopstelling is de primaire inrichting van de zaal (Audio Visuele middelen zijn hierop afgestemd) maar het meubilair en inrichting kan ook ingezet worden voor multifunctioneel gebruik.

De raadzaal heeft een publiekstribune voor 50 bezoekers. Vanuit de publiekstribune is het democratisch proces goed te volgen in beeld en geluid, maar er is geen direct zicht op de papieren of schermen van de raadsleden. Er zijn afgeschermde plekken voor ambtenaren, zodat zij kunnen werken/documenten opzoeken zonder dat andere bezoekers mee kunnen kijken.

Onderdeel van de publiektribune zijn 5 specifieke plekken voor de pers. Hierbij is plek voor een laptop en aansluitpunten (elektra en data).

Het is wenselijk dat de publiekstribune incidenteel uitgebreid kan worden tot 150 plekken. Deze plekken hoeven niet structureel in de zaal opgelost te worden, maar het is wel wenselijk dat ook dit publiek zicht heeft op het democratisch proces zonder tussenkomst van beeldschermen. Gedacht kan worden aan het betrekken van de representatieve ontvangstruimte, de trouwzaal of aan balustrades die grenzen aan de raadzaal.

3.2 Zaal voor parallelle sessies

Op bepaalde momenten vergaderd de raad in twee parallelle sessies over verschillende onderwerpen. In dat geval wordt de trouwzaal als tweede zaal voor de raad gebruikt. De trouwzaal is ook uitgerust met een raadsinformatiesysteem, video registratie en presentatiemogelijkheden. 
Zie § 2.6 voor de trouwzaal.

3.3 Fractiekamers

De centrale kleine vergaderzalen zijn in de buurt van de raadzaal gepositioneerd en kunnen gebruikt worden als fractiekamers. De ruimten zijn niet specifiek en alleen als fractiekamers bruikbaar, maar worden overdag gebruikt als vergaderzalen voor de ambtelijke organisatie. Zie verder § 4.10 kleine vergaderzalen.

3.4 Burgemeester en Wethouders kamers

Voor de burgemeester en wethouders, ondersteuning, de griffier en de griffiemedewerkers zijn er in het thema huis voor democratie werkplekken gesitueerd.

De kamers voor burgemeester en wethouders hebben een overlegplek voor 4 tot 6 personen en een kantoorwerkplek. De kamers zijn representatief en liggen in de buurt van de representatieve ontvangstruimte. Bezoekers voor de burgemeester of wethouders hoeven niet langs alle kantoorwerkplekken van medewerkers om te worden ontvangen.

De kamers hebben een mogelijkheid om zicht af te schermen, zodat er gesprekken die (privacy) gevoelig zijn kunnen plaatsvinden. 

De werkplekken voor de bestuur ondersteuning en de griffie maken in de ruimtestaat deel uit van de werkplekken zoals genoemd in het Thuis voor medewerkers. Dit deel van de werkplekken wordt alleen niet gesitueerd in het algemene kantoorgedeelte, maar in/ nabij de werkkamers van Burgemeester en Wethouders. Hier is ook een vaste plek voor de gemeentesecretaris/directie gesitueerd, zodat deze zichtbaar en vindbaar is voor de organisatie.

De werkplekken fungeren als vlek (groep van werkplekken met voorzieningen) en hebben daarmee ook een garderobe en toiletvoorziening.

3.5 Persruimte

De studio (§ 4.11) kan ook gebruikt worden als persruimte. Hier kunnen bijvoorbeeld interviews gegeven worden door burgemeester of wethouders. Er is ruimte om een camera op te stellen en er is een goede achtergrond voor camerabeelden. Deze studio is niet geschikt voor persmomenten met een grote journalistieke belangstelling. In dat geval wordt een grote of middelgrote vergaderruimte gereserveerd.

Zie § 4.11 Studio

Ruimtelijke inpassing – Ontmoeten en Overleggen

4.1 Entreehal

Bezoekers komen binnen in de entreehal. In de entreehal vindt de ontvangst plaats zoals beschreven in het Welkom voor Inwoners.

4.2 (Werk)café

Het werkcafé is semi-openbaar en bevindt zich op de grens tussen het openbaar gebied en het vergadercentrum/ restaurant. In het werkcafé wordt vanuit de koffiecorner een breed assortiment aan koffie en thee geserveerd. Het is echt een ontmoetingsplek, waar medewerkers naartoe komen voor een extra goede koffie om hun dag mee te beginnen of om iemand te trakteren.

Medewerkers kunnen dit werkcafé gebruiken voor informeel bilateraal overleg met collega’s of met externe bezoekers of als eerste ontvangst voor een formelere vergadering op een later moment. Ook zijn er aanlandplekken voor zowel medewerkers als voor externe bezoekers die voor of na een afspraak nog even op hun laptop willen werken.

Het werkcafé vormt tevens een overloopgebied voor de wachtruimte wanneer het erg druk is.

4.3 Representatieve ontvangstruimte

In de representatieve ontvangstruimte worden gasten ontvangen voor bijvoorbeeld een (raads-)vergadering of afspraak met collegeleden. Het is een warm aangeklede ruimte met een representatieve uitstraling. Vanuit de koffiecorner wordt er koffie geserveerd. Er is ruimte om te wachten of even bilateraal te overleggen tussen twee vergaderingen door.

Aan de representatieve ontvangstruimte grenzen de raadzaal en het restaurant. Ook de collegekamers en de centrale vergaderzalen zijn in de directe nabijheid van de ontvangstruimte gelegen.

4.4 Restaurant

Het restaurant biedt zitruimte voor de medewerkers tijdens lunchtijd, maar ook op andere momenten voor bilateraal overleg. Daarnaast is het restaurant ook beschikbaar voor ontvangsten en diner tijdens bijvoorbeeld raadsvergaderingen. In bijlage 4 is verder beschreven wat de doelgroep, aanbod en openingstijden van het restaurant zijn.

4.5 Buitenruimte

De buitenruimte is bij voorkeur gekoppeld aan het restaurant en is ingericht zodat medewerkers hier bij mooi weer kunnen lunchen of ontspannen. 

4.6 Grote vergaderzaal 40 – 80 personen

De raadzaal (zie § 3.1) wordt tevens gebruikt als grote vergaderzaal. Hier kunnen 40 tot 80 personen vergaderen in verschillende opstellingen, (naast de raadsopstelling) waaronder een frontale theater- of plenaire opstelling.

4.7 Grote vergaderzaal 25 – 50 personen

De trouwzaal (zie § 2.6) kan naast gebruik door de raad voor parallelle sessies (zie § 3.2) ook gebruikt worden als grote vergaderzaal voor 25 tot 50 personen.

4.8 Grote vergaderzaal 25 – 50 personen

De tweede grote vergaderzaal maakt deel uit van het thema Ontmoeten en Overleggen. Deze zaal wordt met name ingezet voor de grotere vergaderingen van 25 tot 50 personen.

4.9 Middelgrote vergaderzalen 10 – 24 personen

Voor kleinere bijeenkomsten zoals teamoverleggen zijn de middelgrote vergaderzalen geschikt. Deze vergaderzalen hebben een capaciteit van 10 tot 24 personen in een carré of cabaretopstelling. In beide opstellingen is de maximale capaciteit 24 personen.

Crisisruimte

Eén van de middelgrote vergaderzalen is aangewezen als crisisruimte. De inrichting is vergelijkbaar met de andere vergaderzalen en ook zo bruikbaar. Het verschil is dat deze ruimte is aangesloten op een no-break en noodstroominstallatie voor elektra. Ook data zijn in deze ruimte redundant aangelegd. In geval van calamiteiten binnen de gemeente kan deze ruimte gebruikt worden voor crisisoverleg.

4.10 Kleine vergaderzalen 4 – 10 personen

Centraal zijn een aantal kleine vergaderzalen gelegen die geschikt zijn voor overleggen van 4 tot maximaal 10 personen. Deze ruimten worden ook ingezet als fractieruimte.

4.11 Studio

De studio is een kleine vergaderzaal (4 – 6 personen) met een aantal bijzondere voorzieningen. De ruimte heeft een opstelruimte voor een camera, opnameapparatuur en een goede achterwand. Daarmee kunnen video’s of podcast worden opgenomen die gebruikt worden voor externe of interne communicatie. Ook kan de ruimte gebruikt worden voor persmomenten in een kleine setting waarbij bijvoorbeeld collegeleden geïnterviewd worden voor televisie, radio of internetuitzending.

De ramen kunnen geblindeerd worden. Daarnaast heeft de studio extra data en elektra aansluitingen. En extra akoestische eisen ten opzichte van de andere kleine vergaderzalen.

4.12 Grote bijeenkomstfunctie

Het is een wens om in het gemeentehuis grote bijeenkomsten te kunnen faciliteren. Denk aan bijeenkomsten met alle medewerkers of een nieuwjaarsreceptie. Het is niet de bedoeling om hier een aparte ruimte voor te realiseren. De wens is door andere ruimten te combineren tot een dusdanig grote ruimte dat er tot 500 mensen kunnen worden toegesproken. Gedacht wordt aan het combineren van het restaurant en/ of de representatieve ontvangstruimte en/ of de raadzaal tot één grote ruimte. Ook een trappartij of vide met balustrades kunnen bijdragen om deze wens te kunnen realiseren. 
Zie § 3.1, § 4.3 en § 4.4

 

Ruimtelijke inpassing - Facilitair

5.1 Keuken

Er is een volwaardige keuken waarin zowel lunch als warme maaltijd bereid kan worden. De keuken bestaat uit twee delen: de bereidingskeuken en de spoelkeuken. De keuken bedient het restaurant, maar kan ook de representatieve ontvangstruimte, de vergaderzalen en het werkcafé bedienen. Er is nog geen keuze gemaakt hoe de keuken geëxploiteerd wordt. Het is de wens dat het Ontwikkelplein hierin een rol kan vervullen.  

5.2 Koffiecorner

De koffiecorner biedt kwalitatief goede koffie en thee. Het assortiment is uitgebreider en luxer dan in de pantry’s bij de werkplekken. De koffiecorner bedient het werkcafé, de wachtruimte, het restaurant, de representatieve ontvangstruimte en de vergaderzalen. Er is nog geen keuze gemaakt of deze koffiecorner een zelfbedieningscorner is of dat deze bemand wordt door bijvoorbeeld medewerkers van het Ontwikkelplein.

5.3 Facilitaire Servicedesk

Medewerkers die vragen hebben over de faciliteiten voorzieningen kunnen terecht bij de Servicedesk. Hier worden toegangspasjes uitgegeven, ICT middelen verstrekt of wordt een klacht over een verstopte wc of een printerstoring gemeld. De servicedesk heeft 4 werkplekken voor FM medewerkers. De servicedesk is makkelijk vindbaar voor kantoormedewerkers en bevindt zich in de nabijheid van ICT ruimte, opslag van kantoorartikelen. Deze ruimtes zijn afsluitbaar en alleen voor bevoegden.

5.4 Kolfruimte/ Stilteruimte

Er is een gecombineerde kolfruimte/ stilteruimte. Deze ruimte is warm en comfortabel ingericht. Voor een medewerkers die willen kolven is de ruimte afsluitbaar. In de ruimte is een koelkast, wasbak met warm en koud water en een comfortabele stoel aanwezig. Verder is de stilteruimte bedoeld voor gebed, meditatie of herdenken. Er is geen zichtbare geloofsuiting aanwezig, zodat de stilteruimte voor verschillende geloven gebruikt kan worden als gebedsruimte.

5.5 Bedrijfsarts/ EHBO ruimte/ Kleedkamer

Voor trouwerijen is er een kleedkamer waar de BABS zich kan omkleden en het bruidspaar/ bruid kan wachten tot binnenkomst. Wanneer de ruimte niet gebruikt wordt als kleedkamer kan de bedrijfsarts van deze ruimte gebruikmaken. Ook is hier een brancard opgesteld en kan bij een ongelukje hier iemand verzorgd worden. Voor deze functies is het belangrijk dat de ruimte privacy biedt, zowel voor wat er in de ruimte gebeurt, als voor wie de ruimte gebruikt. Medewerkers moeten de bedrijfsarts kunnen bezoeken zonder dat andere medewerkers hier het zicht op hebben.

5.6 Archiefruimte

In het gemeentehuis is een ruimte voor semi-statisch/ dynamisch archief. Hier worden documenten opgeslagen die nog regelmatig geraadpleegd worden. De archiefruimte is voorzien van verrijdbare systeemkasten. In de constructie wordt rekening gehouden met extra gewicht bij het archief.

Er wordt geen archiefbewaarplaats in het nieuwe gemeentehuis gerealiseerd. Uitgangspunt is dat het historisch archief en gearchiveerde bouwvergunningen extern worden gehuisvest, bijvoorbeeld in een gezamenlijk depot met andere overheidsinstellingen.

5.7a ICT Inspoelruimte

Deze ruimte grenst direct aan de werkplekken en opslag voor ICT. Hier wordt datacenter apparatuur geconfigureerd, getest en geassembleerd. Ook worden laptops hier ingespoeld voor uitlevering. Deze ruimte is beveiligd, heeft extra geluidsisolatie en speciale netwerkaansluitingen. De eventuele Serverruimte/ MER/SER ruimten die nodig zijn in het gebouw worden gezien als technische ruimte en maken geen onderdeel uit van deze ICT ruimte.

5.7b ICT ruimte

ICT medewerkers hebben een vaste werkplek met specifieke netwerkaansluitingen. Deze werkplekken zijn gesitueerd in de nabijheid van de ICT inspoelruimte en de ICT opslag.

5.8 Postkamer

Alle binnenkomende, uitgaande en interne post wordt in de postkamer afgehandeld. De ruimte heeft 2 werkplekken, ruimte voor de postkar, sorteersystemen en frankeerautomaat.

5.9 Repro

In de repro staat een printmachine voor grotere en professionele printopdrachten. Er zijn hulpmiddelen zoals een snijmachine en inbindmachine. Ook zijn er twee plotters opgesteld voor het afdrukken van bouwtekeningen.

5.10 Regieruimte

De regieruimte is direct gekoppeld aan de raadzaal en de trouwzaal. In deze ruimte worden het raadsinformatiesysteem, de camera’s en de microfoons bediend.

5.11 BHV ruimte

De BHV ruimte is een kleine ruimte/ kast achter de ontvangstbalie, waarin de benodigdheden voor BHV-ers zijn opgeslagen. Denk hierbij aan piepers, aanwezigheidsregistratie, EHBO attributen, AED en dergelijke.

5.12 Lockers

Bij de garderobes van elke kantoorvlek zijn lockers aanwezig. Deze lockers kunnen gebruikt worden om een laptop of waardevolle spullen tijdens het sporten, vergaderen of wandelen in op te slaan. De lockers zijn niet persoonsgebonden en kunnen vrij door een ieder gebruikt worden.

5.13 Douche/kleedruimte

Er zijn kleedkamers en douches (mannen en vrouwen) aanwezig voor zowel Boa's als medewerkers die op de fiets komen. Wanneer er een sportruimte wordt gerealiseerd (wens) dan wordt deze zodanig gepositioneerd dat de douche/ kleedruimte ook door sporters gebruikt kan worden. Er is een droogkast aanwezig voor natte fietskleding (wens). Er zijn lockers met veiligheidscode aanwezig voor de Boa's.

5.14 Wasruimte

In de wasruimte staat een wasmachine en droger. Deze is bedoeld voor de dagelijkse was van handdoeken, vaatdoeken en dergelijke die door facilitair medewerkers en de keuken gebruikt worden.

5.15 Afvalruimte

De afvalruimte kent gescheiden afvalcontainers voor verschillende afvalstromen. Niet alleen restafval wordt hier verzameld, maar ook baterijen, papier en karton et- cetera. In het ontwerpproces moet uitgezocht worden op welke wijze het afval verwerkt wordt en de afvalruimte moet hier op afgestemd worden. Dit kan bijvoorbeeld door middel van perscontainers of ondergrondse containers in plaats van een inpandige ruimte. In dat geval moet er wel rekening worden gehouden met routing voor de afval ophaalwagens.

5.16 Opslag kantoorartikelen

Hierin is de gebruiksvoorraad opgeslagen van kantoorartikelen is gebruiksvoorraad opgeslagen van bijvoorbeeld papier, pennen en dergelijke. Deze opslag ligt in de buurt van de servicedesk.  

5.17 Stoelenberging

Vanwege het multifunctionele gebruik van de raadzaal en de trouwzaal is een stoelenberging noodzakelijk. Hier wordt het specifieke trouwmeubilair opgeslagen op momenten dat er geen trouwerij plaatsvindt. Ook staan hier extra stoelen voor grotere vergaderingen.

5.18 Opslag voedsel

Nabij de keuken is er een opslagruimte voor voedsel. Deze wordt gebruikt voor de keuken, maar ook de koffie- en theevoorraad voor de pantry’s wordt hier opgeslagen. In deze ruimte is koel- en vriesruimte aanwezig.

5.19 Opslag verkiezingsmateriaal

Deze opslag is beveiligd en heeft een geautoriseerde toegang. De opslag is specifiek bedoeld voor verkiezingsmateriaal. Niet alleen stembussen, maar ook bijvoorbeeld bewegwijzering wordt hier opgeslagen. Mogelijk worden de stembussen in de toekomst daarbij vervangen door stemcomputers.

5.20 Opslag ICT middelen

In de ICT ruimte worden losse componenten opgeslagen. De opslag bevindt zich in de directe nabijheid van de ICT ruimte en de servicedesk. De opslag is alleen toegankelijk voor geautoriseerde medewerkers.

5.21 Boderuimte

In de buurt van de raadszaal is de ruimte voor bodes. Vanuit hier voeren de bodes hun werkzaamheden uit. Er is ruimte voor 4 werkplekken, uitgifte en kastruimte.

5.22 Opslag Boa's

In de buurt van de kleedkamers/douches zit ook een opslagruimte voor Boa's. Dit is enerzijds een opslagruimte voor in beslagen genomen goederen. Maar er is ook ruimte voor portofoons, bodycams, pda’s en andere middelen die door de Boa's gebruikt worden, inclusief laadmogelijkheden. Deze opslag voor Boa's is beveiligd.

5.23 Fietsenstalling

Bij de medewerkers ingang is een overdekte afsluitbare fietsenstalling aanwezig. Deze is zodanig gepositioneerd en uitgerust dat het aantrekkelijk is voor medewerkers om op de fiets te komen. De fietsenstalling is uitgerust met oplaadpunten voor elektrische fietsen.

5.24 Parkeerplaats

De parkeerplaats voor medewerkers mag op een iets grotere afstand van het gebouw liggen dan de fietsenstalling. Daarmee worden medewerkers gestimuleerd om de fiets te pakken. Komen ze toch met de auto, dan hebben ze een kort moment van beweging. Dit geldt uiteraard niet voor de mindervalide parkeerplekken. Hiervoor moeten de plekken conform de eisen dichtbij de ingang liggen.

Er zijn voldoende oplaadplekken voor elektrische auto’s. We gaan uit van 20%, uitbreidbaar in de toekomst naar 80%. Ook moet in de ontwerpfase worden nagedacht over mogelijke andere alternatieven zoals waterstof, biodiesel of batterijen.

Het totaal aantal werkplekken is gebaseerd op de Parkeerkencijfers van CROW. Het gaat om weinig stedelijk tot niet stedelijk gebied (>1000 adressen per km2). Het gemeentehuis is een kantoor met baliefunctie, hierbij wordt uitgegaan van 80% plekken voor medewerkers en 20% plekken voor bezoekers.

De parkeerkencijfers geven aan dat er 2,2 tot 2,7 parkeerplekken per 100 m2 BVO gemaakt moeten worden voor een locatie in het centrumgebied en 2,7 tot 3,2 parkeerplekken per 100 m2 BVO in de schil rondom het centrum. Omdat we nu de locatie nog niet kennen, gaan we uit van 2,7 parkeerplekken per 100 m2 BVO. 
In dit PvE komt dit overeen met 0,6 parkeerplek per werkplek. Voor bezoekers zou dit overeenkomen met 50 parkeerplekken, dit aantal ligt echter ver boven het verwachte aantal van 16 gelijktijdige bezoekers. We gaan daarom uit van 10 bezoekersplekken in plaats van 50. Wel moet het mogelijk zijn om bij bijvoorbeeld raadsvergaderingen of evenementen de parkeerplekken voor medewerkers ook voor bezoekers te gebruiken, in de wetenschap dat deze dan wel iets verder moeten lopen naar de ingang dan de 10 officiële bezoekersplekken.

5.25 Toiletten

De toiletten en de MIVA toiletten zijn verdeeld over het gebouw. Minimaal 1 MIVA toilet is geplaatst in het openbaar toegankelijk gebied in/ bij de entreehal. Minimaal 2 toiletten, waarvan 1 MIVA is geplaatst in/ nabij de raadszaal/trouwzaal/ representatieve ontvangst. De toiletten op de kantoorvleugels zijn zoveel mogelijk gegroepeerd bij andere facilitaire ruimten zoals garderobe en schoonmaakbergingen.

5.26 Pantry’s

Elke kantoorvlek heeft een pantry. De pantry vormt een geheel met de ontspanningsruimte. In de pantry is minimaal ruimte voor een koffieautomaat, spoelbak, koelkast en kastruimte voor schoon servies. 
Voor vuil servies is ofwel ruimte voor een afruimkar ofwel ruimte voor een vaatwasser. Deze keuze moet tijdens het ontwerpproces in overleg met Facilitaire zaken gemaakt worden.

5.27 Reprohoek/ printer

Elke kantoorvlek heeft een reprohoek waarin een printer staat en kantoorbenodigdheden beschikbaar zijn.

5.28 Garderobe

Bij elke kantoorvlek is een garderobe waar medewerkers hun jas kwijt kunnen. Ook bij de representatieve ontvangstruimte/ raadzaal is een garderobe waar raadsleden en gasten hun jas kwijt kunnen.

5.29 Schoonmaakberging

Op elke verdieping is een goed bereikbare schoonmaakberging. In deze berging worden de materialen opgeslagen die nodig zijn voor het schoonmaken van het gebouw.
 

Ruimtelijk Programma (samenvatting Ruimtestaat)

Alle hiervoor beschreven ruimten zijn opgenomen in de ruimtestaat. Hierbij is aangegeven hoe groot de desbetreffende ruimte moet zijn. Dit leidt tot een totaal aantal benodigde m2 voor het gebouw. In de bijlage (pdf, 160 kb) is de ruimtestaat opgenomen, hieronder vindt u een korte samenvatting.

Ruimterelatieschema

In het ruimterelatieschema zijn de ruimten aangegeven en hun ligging ten opzichte van elkaar. Hoe dichter ruimten bij elkaar liggen, hoe sterker de onderlinge relatie. Bij een sterke onderlinge relatie is een korte loopafstand gewenst. De kleur van de ruimte geeft aan tot welk thema de ruimte behoort. Wanneer de ruimte een andere kleuromlijning heeft, geeft dit aan dat deze ruimte meerdere functies heeft en voor meerdere domeinen gebruikt wordt. In het ruimterelatieschema hebben we ons beperkt tot het weergeven van 4 kantoorvlekken. Deze 4 kantoorvlekken illustreren voor alle kantoorvlekken de ruimterelaties, zowel binnen de kantoorvlekken als de relaties met andere domeinen.

Zonering en Gebruikstijden

De toegang van het gemeentehuis is ingedeeld in verschillende zones. Deze zones kennen verschillende gebruikstijden en toegangsrechten. Zonder de gebruikstijden exact vast te willen leggen (dit kan in de loop van de tijd wijzigen), geeft dit schema wel aan hoe de beveiligingszones ingericht moeten worden. Het ontwerp kan aan dit schema getoetst worden. Het moet echter wel mogelijk zijn om in de gebruiksfase de gebruikstijden aan te passen.
 

6. Beeldverwachting

Ontwerpprincipes

Het Hogelandster karakter is terug te zien in het gebouw

Het materiaalgebruik is zoveel mogelijk natuurlijk, passend in het Hogelandster landschap. Denk aan het gebruik van hout, groen en lange zichtlijnen. Het Hogeland kent een geschiedenis van baksteen fabrikanten. Dit, of beter nog een nieuwe biobased variant, kan een nieuwe plek krijgen in de beeldtaal van het gemeentehuis. 

Het kleur en materiaalgebruik is warm en natuurlijk

Kleurstellingen zijn afgeleid van het (Hogelandster) landschap. Tegelijkertijd zijn de kleuren vrolijk en fris. Kleurstelling waar aan gedacht wordt zijn:

In het gebouw is hoogte aanwezig voor een ruimtelijk en open karakter.

Het Hogelandster landschap is open en kent veel vergezichten. Het is een landschap van kwelders en wierden, groene vlakten onderbroken door dorpen (zie ook de rapportage ‘Onderzoek Nederlands cultuurlandschap van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed’ op cultureelerfgoed.nl). Deze ruimtelijkheid zien we terug in het gebouw met lange zichtlijnen, transparantie van binnen naar buiten en hoogte in de publieke ruimten. Het gebouw zelf is qua hoogte passend in de omgeving.

Het gebouw en de inrichting voelt stevig

Het Hogelandster karakter is robuust en eerlijk. Het gebouw en het interieur heeft geen iele lijnen of uitingen, maar stevig en robuust. Het materiaal kan lang mee gaan en kan tegen een stootje. De beeldtaal doet denken aan de historische kloosters, borgen en dijken in het Hogeland.

Afhankelijk van de locatiestudie kan dit hoofdstuk aangevuld worden met eisen vanuit:

• Bestemmingsplan
• Stedenbouwkundige vereisten
• Uitkomsten van de locatiestudie

7. Technische prestaties

Wet- en regelgeving

Het gehele complex dient te voldoen aan de lokale regelgeving, de Nederlandse en de Europese normering die geldig zijn op het moment van indienen van de bouwaanvraag. De wettelijke eisen en richtlijnen zijn niet integraal in het PvE overgenomen, maar zijn alleen vermeld wanneer dit relevant is. De wettelijke eisen zijn onder andere: 

• Bouwbesluit
• Arbeidsomstandighedenwet
• Wet milieubeheer
• Waterwet (met betrekking tot aansluitingen en montagevoorschriften)
• Aardbevingsbestendig bouwen

Naast bovenstaande eisen zijn o.a. ook de volgende richtlijnen van toepassing:

• Integrale Toegankelijkheid standaard 2020 (waaronder het handboek toegankelijkheid)
• Programma van Eisen Gezonde Kantoren 2021, klasse B
• Handboek Bouwfysische Kwaliteit Gebouwen
• Voor keukens: HACCP richtlijnen
• Beoordeling van de constructieve veiligheid van een gebouw bij nieuwbouw, verbouw en afkeuren
• Grondslagen voor aardbevingsbelastingen: Geïnduceerde aardbevingen (NPR 9998:2017)
• Legionellapreventie (BRL6010)
• NEN 27001 informatiebeveiliging
• AVG, artikel 32 lid 1 t/m 2, Beveiliging van de verwerking van persoonsgegevens
• Paspoortuitvoeringsregeling Nederland 2001, waarvan in ieder geval, maar niet uitsluitend:
  • Artikel 3ad. Lid 1 en 2 Beheer, beveiliging en betrouwbaarheid.
  • Artikel 83 lid 2, aanmelding en registratie van aanvraag stationlocaties en uitgiftelocaties
  • Artikel 91, lid 1 t/m 6, fysieke beveiliging
• Baseline Informatiebeveiliging Overheid, hoofdstuk 11, paragraaf 11.1.1; 11.1.3; 11.2.1. Fysieke beveiliging en beveiliging van de omgeving. 

Voor brandveiligheid van het gebouw geldt het bouwbesluit en NEN2535, NEN2575 en NEN6088. 
Archiefwet t.b.v. archiefruimte. Rekening houdend met inwerkingtreding van nieuwe archiefwet 2021.

Bij tegenstrijdigheden of inconsequenties tussen het PvE en de wettelijke regelgeving is de zwaarste eis maatgevend.

Van alle genoemde documenten is de laatste versie van toepassing.

Duurzaamheid, circulariteit, biophilic design en gezondheid [1/4]

De gemeente wil een voorbeeld zijn voor haar inwoners. Dat betekent dat niet alle investeringen in duurzaamheid terugverdiend hoeven te worden, als deze maatregelen bijdragen aan nieuwe duurzame ontwikkelingen en inwoners en bedrijven aanmoedigen om ook duurzame maatregelen te treffen. Om die reden is er voor de onderwerpen duurzaamheid, circulariteit, biophilic design en gezondheid een ambitie uitgesproken. Deze onderwerpen hangen met elkaar samen.

Onderstaand wordt per thema aangegeven wat de ambitie met de bijbehorende eisen zijn. Voor al deze eisen geldt dat de ambitie voorop staat en moet worden voldaan aan de daarmee gestelde eisen. Certificering is niet per se een vereiste, maar een wens vanuit communiceerbaarheid. Als certificering praktische of vernieuwende oplossingen in de weg staat die wel bijdragen aan de ambitie, dan gaat de oplossing boven de certificering.

De ambitie en de eisen voor deze onderwerpen zijn:

Duurzaamheid

Aanmoedigen van duurzame bouwmethoden, energie-efficiëntie, groene ruimtes, en het verminderen van de ecologische voetafdruk van de nieuwe huisvesting.

• Het gebouw is gasloos
• Minimaal voldoen aan de eisen conform BREEAM score Excellent (4 sterren)
• Streven om te voldoen aan de eisen conform BREEAM score Outstanding (5 sterren)
• Minimaal Energieneutraal (geen energieverbruik voor het gebruik van het gebouw)
• Streven naar Nul op de meter (geen energieverbruik voor de activiteiten die in/ om het gebouw plaatvinden)
• Energielabel minimaal A++++

Duurzame maatregelen moeten zichtbaar en communiceerbaar zijn. Daarvoor kan BREEAM Certificering ingezet worden, maar ook andere manieren van zichtbaarheid en communicatie zijn mogelijk.

• Minimaal 4 toegepaste maatregelen moeten direct toepasbaar zijn voor inwoners en/ of andere organisaties
• Minimaal 2 toegepaste maatregelen moeten een lokale oorsprong hebben (materialen of ideeën uit de omgeving)
• Minimaal 1 toegepaste maatregel moet voor het eerst worden toegepast in de drie noordelijke provincies.

Circulariteit

Toepassen van circulaire principes in het ontwerp en gebruik van de huisvesting.

Het toepassen van circulaire principes in het ontwerp en gebruik van huisvesting doen we door:

• Eerst materiaal te “oogsten” voordat we starten met ontwerpen
• Welk biobased materiaal is in de regio beschikbaar/ te ontwikkelen?
• Welk secundair materiaal is in de regio beschikbaar?
• Bij materiaalkeuzes worden de milieukosten en de losmaakbaarheid beoordeeld. In het programma van eisen wordt de eis voor de losmaakbaarheid en Milieuprestatie Gebouwen aangegeven.
• Er wordt een materialenpaspoort opgesteld van al het toegepaste materiaal voor toekomstig hergebruik

Biophilic Design

Toepassen van ontwerpelementen die de connectie tussen mensen en natuurlijke omgevingen bevorderen, zoals het gebruik van natuurlijke materialen en veel daglicht.

De Gemeente Het Hogeland is een plattelandsgemeente met veel groen en natuurlijke elementen. Dit moet terugkomen in het gebouw. Niet alleen in materiaalgebruik, maar ook in vormgeving. Hierbij volgen we BREEAM 2020 HEA 10. Daarbij moeten op minimaal 7 van 14 aspecten van biophilic design maatregelen zijn uitgevoerd. Deze onderdelen gaan over:

• Direct contact met de natuur of natuurlijke elementen (bijvoorbeeld zicht op natuur, aanwezigheid van water, ervaren van licht en schaduw, ervaren van luchtstromen).
• Indirect contact met de natuur, voorstellingen van de natuur (bijvoorbeeld natuurlijke of ecologisch materialen, biomorfische vormen of patronen, zoals de paddenstoelen structuur bij Triodos).
• Het beleven van plaats en ruimte, natuurlijke ruimtelijke condities (bijvoorbeeld een toevluchtsoord (plek om je terug te trekken) overgezichten waarmee je gevoel van overzicht en daarmee veiliger gevoel realiseert).

Gezondheid en Welzijn

Verbeteren van gezondheid en welzijn van de gebruikers.

Om de gezondheid en welzijn van medewerkers te verbeteren, gebruiken we de volgende uitgangspunten:

• Programma van Eisen voor gezonde kantoren 2021:
  • Het is de wens om zoveel als mogelijk te voldoen aan klasse A van het Programma van Eisen Gezonde kantoren 2021.
  • Het minimaal te behalen niveau conform het Programma van Eisen Gezonde kantoren 2021 is Klasse B.
  • Zie ook de paragraaf over comfort (zie pagina 70).
• Enkele extra eisen:
  • Lift uit het zicht, trapgebruik bevorderen
  • Mogelijkheden voor beweging in/ rondom het gebouw
  • Gebruik van groen

Naast de ambitie voor gezondheid en welzijn is er een specifieke ambitie gevormd over:

Sociale cohesie en gemeenschapsvorming

Manieren om sociale interactie en gemeenschapsvorming via de nieuwe huisvesting te bevorderen.

Onderdeel van de WELL building standaard is gemeenschapsvorming. Deze criteria van de WELL hebben onder andere betrekking op toegankelijkheid tot de gezondheidszorg en integrale toegankelijkheid. Niet alle criteria van de WELL zijn van toepassing voor het nieuwe gemeentehuis.

Voor het nieuwe gemeentehuis zijn in ieder geval de volgende criteria uit de WELL van toepassing in relatie tot het thema sociale cohesie en gemeenschapsvorming:

• C16 Ruimten toegankelijk en bruikbaar voor de gemeenschap van toepassing: openbare ruimte of evenementenruimte.
• Andere aspecten zijn meer van organisatorische aard zoals het inzetten van medewerkers voor vrijwilligerswerk, het aanbieden van kinderopvang of familieondersteuning. Deze aspecten zijn geen onderdeel van de huisvestingsopgave.

Aanvullende wensen vanuit SDG’s

De gemeenteraad heeft de Sustainable Development Goals (SDG’s) omarmt. Vanuit het project Gemeentelijke Huisvesting het nieuwe gemeentehuis kunnen we daar ook aan bijdragen. De eisen op de vorige pagina’s sluiten hierop aan. In aanvulling hierop willen we aandacht vragen voor de volgende wensen:

• Gebruik van zoveel mogelijk lokale materialen en leveranciers voor zover dit binnen wet- en regelgeving kan. Dit vanuit CO2 beperking, economische ontwikkeling en kennisontwikkeling. 
• Fairtrade: gebruik gecertificeerde materialen met een lage impact voor de omgeving en voor een eerlijke prijs.
• Zorg voor kennisoverdracht: tijdens de ontwikkeling in de vorm van Social Return On Investment (SROI), maar ook in de vorm van kennisoverdracht aan bijvoorbeeld ondernemers uit de omgeving. We vragen om niet alleen een product te brengen, maar ook kennis over het product.

Comforteisen

Ambitie: Het gebouw voldoet aan de eisen van het Programma van Eisen Gezonde Kantoren 2021, klasse B.  Daar waar mogelijk wordt klasse A behaald (wens).

Ambitie: Bespreken van maatregelen om geluids- en lichtvervuiling te beperken en een aangename leefomgeving te maken.

Naast deze overkoepelende eis, zijn er nog de volgende aanvullende eisen:

LUCHT

• De aansturing van de ventilatie is gekoppeld aan CO2 sensoren.
• Drukhiërarchie: Lucht- en geurverontreinigingen, voornamelijk voorkomend in sanitaire ruimten, mogen zich niet in het gebouw verspreiden. In deze ruimtes moet onderdruk heersen ten opzichte van de omliggende ruimten.

LICHT

• Er is voldoende (sfeer)verlichting aanwezig, zodat in de avond het gebouw een welkome uitstraling kent. Goede verlichting draagt ook bij aan de sociale veiligheid van medewerkers en bezoekers.
• De bediening van de zonwering moet per ruimte overrulebaar zijn tijdens de gebruikstijden van het gebouw.
• Voor kunstlicht geldt klasse A (PvE Gezonde kantoren) voor wat betreft de flickerfrequentie. Deze is minimaal 1250Hz.
• In de raadzaal, trouwzaal en alle overlegruimten is de verlichting dimbaar ten behoeve van presentaties.
• In de raadzaal geldt de eis conform klasse A (PvE Gezonde kantoren) voor helderheidswering.
• Het gebouw mag geen hinderlijke zonreflecties veroorzaken naar zijn omgeving of naar andere delen van het gebouw.
• Lichtvervuiling wordt geminimaliseerd conform POL04 van BREEAM 2020, hierbij wordt verlichting tussen 23.00 en 07.00 uur uitgeschakeld, tenzij deze verlichting om veiligheidsredenen verplicht is. In dat geval voldoet de verlichting aan richtlijn lichthinder 2017.

GELUID & TRILLINGEN

De luchtgeluidisolatie (DnT, a) bedraagt ten minste 50 dB voor:

• Spreekkamers naar alle andere ruimten
• Collegekamers naar alle andere ruimten

Voor alle andere verblijfsruimten gelden de eisen voor luchtgeluidsisolatie van het PvE Gezonde kantoren.

• Ter voorkoming van hinder door trillingen als gevolg van gebouwinstallaties, gebruikersinstallaties of overige activiteiten binnen het gebouw mag de trillingssterkte, gemeten en bepaald conform SBR-richtlijn B trillingen, de eis niet overschrijden. De trillingssterkte dient te voldoen aan één van de volgende criteria:
• Vmax werkelijk ≤Vmax↓(A1);
• Vmax werkelijk ≤Vmax↑(A2) èn Vper werkelijk ≤Vper streef (A3).

Voor incidenteel voorkomende trillingen geldt dat Vmax niet meer dan 8 mag bedragen.

• Tijdens heiwerk en andere bouwwerkzaamheden dient te worden voldaan aan de SBR-richtlijn A.
• Geluidoverlast wordt beperkt conform POL05 van BREEAM 2020. Hierbij wordt een maximum gesteld aan de toelaatbare geluidsbelasting op “geluidsgevoelig”, wanneer dit in de omgeving van het gemeentehuis staat. Een geluidsgevoelig gebouw is bijvoorbeeld een woning, school, ziekenhuis, zorginstelling of een kinderdagverblijf. De beschrijving van geluidsgevoelig wordt vastgelegd in de Omgevingswet

Inclusiviteit en Toegankelijkheid

Ambitie: Ervoor zorgen dat de huisvesting geschikt is voor alle bevolkingsgroepen, inclusief ouderen en mensen met een beperking.

• Het gebouw voldoet aan de uitvoeringseisen van ITS Totaal 2023 (Integraal Toegankelijkheid Symbool). 
• Alle ruimten en verkeersgebieden in het gemeentehuis met uitzondering van technische ruimten, professionele keukenruimten en ruimten met bijzondere veiligheidseisen voldoen aan de uitvoeringseisen. 
• Het is wenselijk dat ook de omgeving van het gemeentehuis voldoet aan de uitvoeringseisen van de ITS Totaal 2023.

Heel specifiek gelden de volgende eisen:

• De balie en de raadzaal hebben een voorziening voor slechthorenden (ringleiding of vergelijkbaar).
• Mindervaliden gaan door dezelfde hoofdingang het gemeentehuis binnen als andere bezoekers.
• De raadzaal en de plekken voor de raadsleden zijn rolstoeltoegankelijk.
• De ontvangstbalie en de balie Burgerzaken hebben mogelijkheid om een bezoeker in een rolstoel op ooghoogte te benaderen. Er is voldoende ruimte om in een zittende positie (in rolstoel of stoel) je voeten onder de balie te schuiven. Dit maakt het mogelijk dat iemand in een zittende positie bijvoorbeeld papieren kan ondertekenen. 
• De opstelling in een vergaderruimte biedt voldoende loopruimte achter de stoelen langs, zelfs wanneer iemand op een stoel zit, om met een rolstoel of rollator te passeren. Ook is er een plek om een rollator te parkeren tijdens een overleg. 
• Trappen ‘lui’ uitvoeren met een aantrede van minimaal 26 cm. (in aanvulling op eis ITS)
• Bewegwijzering ook in braille, op handhoogte in de looproute. 
• Iedere verdieping is toegankelijk met een lift, ook bij toepassing van halve verdiepingen. De liften zijn groot genoeg uitvoeren voor een schootmobiel. 
• Wanneer er in het buitenterrein hoogteverschillen zijn, dienen er naast trappen ook hellingbanen worden toepast. 
• Geen materialen toepassen in het buitengebied die door weersinvloeden glad kunnen worden. 
• Algemeen toegankelijk systeem voor slechthorende toepassen in raadzaal, trouwzaal, spreekkamers en bij balies zoals bijvoorbeeld een ringleiding.

Veiligheid

Het gebouw voldoet aan alle veiligheidseisen die voor een gemeentehuis van toepassing zijn. Heel specifiek zijn de veiligheidseisen aan de processen rondom de uitgifte van persoonsbewijzen. Zie hiervoor ook de vereisten in het hoofdstuk wet- en regelgeving. Verder is het gebouw beveiligd voor:

Inbraak

De uitwendige scheidingsconstructie dient wat betreft inbraakwerendheid te voldoen aan weerstandsklasse 2 conform NEN 5096. Het gebouw dient opgeleverd te worden met een BORG-certificaat op het gebied van inbraakwerendheid. Voor de ruimten van burgerzaken gelden afwijkende eisen, zie blz. 42.

Het gebouw dient te worden voorzien van een inbraakinstallatiesysteem. De bediening van het systeem dient afgestemd te worden met de opdrachtgever en aan te sluiten op de toegangsdomeinen, de zonering van het inbraaksysteem en het gebruik. Het plan dient aan de opdrachtgever te worden voorgelegd ter goedkeuring.

Brandveiligheid

Het gebouw voldoet aan alle regelgeving op het gebied van brandveiligheid. De bediening van de brandmeld- en ontruimingsinstallaties moet worden afgestemd op de zonering en aan de opdrachtgever worden voorgelegd ter goedkeuring.

Er wordt een ontruimingsinstallatie type A toegepast, met gesproken woord.

Stroomonderbreking/ stroomstoring

Er is een noodstroomvoorziening en een UPS voorziening. Hierop zijn de belangrijkste ruimten/ apparatuur voor het primaire proces aangesloten. In het ruimteboek (zie bijlage 9) is aangegeven welke ruimten dit betreft.

Overspanning- en bliksembeveiliging

Het gebouw dient te worden voorzien van een bliksemafleiderinstallatie en overspanningsbeveiliging conform NEN-EN-IEC 62305 en de NPR1014.

Wateroverlast

Alle technische ruimten en ruimten onder het maaiveld dienen te worden uitgevoerd met een wateroverlast detectie.

De positie en inrichting van de crisisruimte en de ICT-voorzieningen moeten afgestemd zijn op crisissituaties, zoals overstromingen.

Exploitatiegericht ontwerpen

Ambitie: Bespreken van het beheer en onderhoud van de nieuwbouwlocatie op de lange termijn in relatie tot slimme ontwerpkeuzes.

Het gebouw moet goed te exploiteren zijn. Dit kan worden bereikt door toepassing van onderhoudsarme materialen die eenvoudig te reinigen (bijvoorbeeld waterbestendige materialen) zijn. In het ontwerp moet aandacht worden gegeven aan het minimaliseren van de kosten voor:

• Onderhoud aan gebouw en installaties
• Energie
• Schoonmaak

Onderhoudbaarheid

• Kwetsbare materialen worden vermeden.
• De materialen en afwerking van het interieur en exterieur moeten eenvoudig te vervangen en te herstellen zijn.
• Materiaal- en kleurkeuze van de toplagen van de afwerking van vloeren en wanden moeten worden afgestemd op de intensiteit van het gebruik. De slijtage en invloed van vervuiling dient minimaal te zijn (in het bijzonder rekening houdend met mechanische beschadigingen door rolstoelgebruik).
• Zonwering en helderheidswering is windvast uitgevoerd.
• Luchtfilters en andere installatiecomponenten op een gemakkelijk bereikbare plaats positioneren voor eenvoudige onderhoudshandeling bij vervangen of controle.
• Bij belangrijke ontwerpkeuzes wordt een berekening van de Total Cost of Ownership (TCO) gegeven, waarin niet alleen de investeringskosten, maar ook de kosten voor onderhoud, schoonmaak en energie voor de lange termijn worden meegenomen.
• In elke ontwerpfase wordt niet alleen een investeringsraming, maar ook een exploitatieraming met daarin minimaal de onderhoudskosten, energiekosten en schoonmaakkosten over een periode van 40 jaar berekend en onderbouwd.

Energiemonitoring

• In het ontwerp van de installatieopzet moet rekening gehouden worden met aparte groepen voor de gebouwgebonden installaties en het aanbrengen van energiemeters. Zo kan het energieverbruik van de gebouwgebonden installaties apart gemeten worden. De energiestromen worden geregistreerd op het gebouwbeheersysteem (GBS).

Schoonmaakbaarheid

De vormgeving en materiaalkeuze van het gebouw, de gebouwdelen en gebouwelementen dient zodanig te zijn dat schoonmaken gemakkelijk uitvoerbaar is met een minimaal gebruik aan schoonmaakmiddelen. In de praktijk betekent dit:

• Geen toepassing van horizontale delen/ vlakken in verband met stofophoping.
• Overbodige randen, richels, schuine hellingen en bochten moeten vermeden worden.
• Kozijnen moeten slechts van de technisch noodzakelijke sponningen voorzien zijn.
• Vloer- en wandafwerkingen (in overeenstemming met het materiaal) moeten – waar het gebruik dat nodig is - wasbaar en stofvrij zijn. Dat wil zeggen: te reinigen met water, waaraan professioneel reinigingsmiddel is toegevoegd, bij een zoveel mogelijk beperkte opnamemogelijkheid en/ of afgifte van stof.
• Ten aanzien van de vloerafwerking dient er te worden gekozen voor een vloer welke dagelijks eenvoudig kan worden gereinigd.
  Vloeren, wanden, voegen en naden (tot min. 700 mm hoogte) moeten dusdanig worden uitgevoerd dat vocht niet in het materiaal kan trekken.
• De vaste inrichting van een ruimte moet bestand zijn tegen eenzelfde wijze van reiniging als voor de afwerking van de desbetreffende ruimte is vereist.
• Anti graffiti laag op alle geveldelen buitenzijde, die grenzen aan het openbare gebied/ terrein tot 2,5 meter hoogte vanaf het maaiveld. Dit betreft een coating waarbij je makkelijk de graffiti kunt verwijderen.
• Toiletten zijn hangend en met een weggewerkt reservoir uitgevoerd. Hierbij dient gebruik te worden gemaakt van afneembare fronten, zodat de aansluitleidingen toegankelijk blijven. Onder de hangende toiletten moet een vrije ruimte zijn van minimaal 0,15 m.
• Natte ruimten zoals toiletten en douches kunnen met een hoge druk spuit gereinigd worden, zonder dat de wand en vloerafwerking beschadigd.
• In het gebouw wordt onthard water gebruikt. Hiervoor wordt een centraal wateronthardingssysteem gebruikt.

Naast deze eisen gelden de specifieke eisen per ruimte conform het ruimteboek.

Flexibiliteit

Ambitie: Nadenken over ontwerpen waarin ruimtes kunnen worden aangepast aan veranderende behoeften en ontwikkelingen in de toekomst.

• In het Voorontwerp wordt aangetoond dat er minimaal 3 realistische kantoorconcepten gerealiseerd kunnen worden in het ontwerp. De definitieve indeling van het kantoorconcept kan daardoor laat in het ontwerp en uitvoeringsproces bepaald worden. Ook 10 jaar na gebruik kan het kantoorconcept aangepast worden op de behoefte die dan aanwezig is.  
• In drie jaar tijd kan er veel in de organisatie veranderen. De inrichting bij oplevering beschouwen we daarom als “1ste verbouwing”. Dat betekent dat het gebouw zo wordt ontwikkeld dat de exacte indeling van de werkomgeving pas in een laat stadium ingevuld hoeft te worden. Dat voorkomt dat we drie jaar voor oplevering al moeten bepalen waar we welke werkplekken nodig hebben.
• Het ontwerp wordt getoetst aan de rekentool gebouwflexibiliteit van BREEAM 2020 criteria WST06. Er moeten minimaal 2 punten (score ≥ 50% gebouwflexibiliteit) behaald worden met het ontwerp; wenselijk is een score ≥ 70% gebouwflexibiliteit.
• De ruimten zijn zo veel mogelijk vrij indeelbaar. De totale ruimte dient op verschillende manieren nader in te delen zijn.
• In het verdere ontwerpproces dient de flexibiliteit van de indeling nader te worden onderzocht, waarbij een grid van 3,6 m1 x 3,6 m1 het uitgangspunt is. Op basis van deze grid moet gemakkelijk op veranderende gebruikerswensen kunnen worden ingespeeld.
• Raampartijen, vloerafwerkingen, plafondafwerkingen dienen zo te worden ingedeeld dat gemakkelijk scheidende wanden op de grid kunnen worden geplaatst. Let hierbij ook op geluidsoverdracht tussen ruimten bij het verplaatsen van wanden.  
• Installaties dienen per stramien te kunnen worden ingeregeld. Installaties zijn zo ingedeeld dat wanden eenvoudig verplaatst kunnen worden op de aangegeven grid en er zo nieuwe ruimten kunnen ontstaan. Denk hierbij aan wandcontactdozen, data, verlichting, inblaas-/ afvoerventilatie, verwarming/ koeling en beveiligingsinstallaties. Hiertoe hoeven niet of nauwelijks fysieke ingrepen te worden gedaan. Wel kunnen er aanpassingen in de besturing nodig zijn om iedere ruimte/ zone goed in te regelen.
• Kabeltracés dienen relatief eenvoudig bereikbaar te zijn voor latere aanpassingen en uitbreidingen.
• Uitbreidbaarheid en afstootbaarheid. In het ontwerp moet rekening worden gehouden dat het gebouw met 15% extra m2 kantoorruimte kan worden uitgebreid en met verhuurbaarheid van 15% van de kantoorruimte. Dit moet in ieder geval tot uitdrukking komen in de terreinindeling en plattegronden, maar ook in de gekozen technische oplossingen.

Aansluitpunten data, elektra en AV middelen

Het aantal aansluitpunten voorziet in de behoefte van het gebouw. Hieronder alle benodigde installatie-aansluitpunten, zoals GBS, inbraak- en branddetectie, maar ook andere componenten. Naast de gebouwgebonden aansluitingen zijn er voldoende elektra en data-aansluitpunten voor de gebruikers. Minimaal het aantal dat is aangegeven in het ruimteboek (bijlage 9), uitgaande van het principe: 

• Per werkplek: 2 elektra + 1 datapunt
• Per raadswerkplek: 2 elektra + 1 datapunt
• Per overlegplek: 0,5 - 1 elektrapunt (+ 2 elektrapunten + 1 datapunt per ruimte)
• Baliewerkplekken: 4 elektra + 2 datapunten
• Publieke tribune: 0,5 per bezoeker, 2 per persplek
• De crisisruimte moet redundant worden uitgevoerd.

Aanvullende eisen elektra

• Zie noodstroom en UPS voorzieningen in de paragraaf Veiligheid.

Aanvullende eisen data

• Het gebouw wordt zowel bekabeld als Wireless uitgevoerd. De invulling van de bekabeling en type bekabeling worden nader bepaald.
• Ook raadsleden hebben toegang tot een (niet openbaar) netwerk. Voor publiek is er een openbaar toegankelijk (wifi) netwerk.
• Er wordt voorkomen dat (delen van) het gebouw werken als een kooi van Faraday. Goede ontvangst van wifi, P2000 en eventuele andere signalen is gegarandeerd.

AV-middelen

• In het ruimteboek is aangegeven welke ruimten van presentatiemiddelen zijn voorzien.
• Specifiek voor de raadzaal geldt dat hier een presentatie- en raadsinformatiesysteem worden toegepast. Alle deelnemers aan de raadsvergadering moeten goed zicht hebben op deze schermen. Er mag niet “over het hoofd van de voorzitter heen” worden geprojecteerd. 
   

Slim gebouw

Het verkennen van een manier waarop technologieën kunnen worden opgenomen in het gebouw om de dagelijkse gebruikskwaliteit te verbeteren en een efficiënte en moderne werkomgeving te creëren. Denk hierbij aan technieken als slimme netwerken, Internet of Things en data-analyse. Maar ook aan de inzet van innovatieve technologieën om duurzame energie op te wekken.

De technologie ontwikkelt zich razendsnel. Daarom leggen we in het Programma van Eisen nog niet tot in detail vast hoe slim het gebouw moet worden. Wel geven we aan waarvoor we slimme technieken zouden willen inzetten en wat we daarmee willen bereiken. Duidelijke voorbeelden zijn:

• Ruimtereservering: door een combinatie van een reserveringssysteem en een aanwezigheidsmelding, is direct zichtbaar welke ruimten beschikbaar zijn. Werkplekreservering: gemakkelijk een passende werkplek reserveren voor de gewenste activiteit en (deel van) de dag.
• Energiebesparing: gebruik data om systemen, zoals verlichting, ventilatie, verwarming en zonwering,  automatisch in of uit te schakelen.
• Afhankelijk van aanwezigheid, daglicht en temperatuur.
• Beveiliging: gebruik sensoren die detecteren of een raam open staat, zodat de verwarming aan-/ uit geschakeld wordt ook. Dit is ook handig voor de afsluitronde, zodat degene die afsluit niet meer elk raam hoeft te controleren.
• Schoonmaak: gebruik aanwezigheidssensoren voor het schoonmaakprogramma. Ruimten die intensief gebruikt zijn krijgen voorrang in het schoonmaakprogramma. Ruimten die niet of nauwelijks gebruikt zijn worden die dag niet schoongemaakt. 

Het GBS systeem dient toegepast te worden op basis van een open netwerkstructuur. Doelstelling hiervan is het realiseren van een systeem waarvan de data bruikbaar is voor de gebruiker om het gebouw te kunnen optimaliseren. Kenmerken van het systeem zijn: 

• Geen Vendor lock-in.
• Open industriële PLC standaard.
• Standaard programmeeromgeving, die fabrikantonafhankelijk is (vb. Codesys).
• Eenvoudig in concept en onderhoud.
• Gecentraliseerde intelligentie.
• Een lifetime cycle van meer dan 20 jaar.
• Onbeperkt uitbreidbaar.

Met het bedieningspaneel moeten in ieder geval de volgende functies handmatig in- en uitgeschakeld kunnen worden:

• Schakeling verlichting: De verlichting in het gebouw dient geschakeld te worden op basis van gebruik (via het GBS). Wanneer een inbraakzone wordt uitgeschakeld wordt de verlichting ingeschakeld op basis van aanwezigheid.
• Terrein- en/ of gevelverlichting: Schakelt de lichtmasten aan/ uit.
• Hek open: Handmatig openen en sluiten van hekwerken.
• Zonweringsinstallatie: Indien van toepassing, de installatie integreren in het bedieningspaneel. Bijvoorbeeld t.b.v. de glasbewassing.
   

Bereikbaarheid en terreininrichting

Ambitie: Nadenken over een goede infrastructuur en vervoersopties

• Het terrein is in ieder geval voorzien van:
• Terreinverlichting van de parkeerplaatsen.
• Buiten-/ oriëntatieverlichting rond het gebouw (te schakelen door een schemerschakelaar).
• Een vlaggenmast.
• Terreinmeubilair voor de buitenruimte voor personeel.

Op en om het terrein:

• Het terrein is zo ingericht dat werknemers ruimte hebben voor een korte wandeling of het eten van hun lunch.
• Voorkomen van kruisende stromen van langzaam verkeer (voetgangers) en snelverkeer (auto’s).
• Goede en voldoende fietsparkeervoorzieningen, dichtbij de ingang(en). Dit voorkomt ook rommelig geplaatste fietsen die in de weg staan voor de ingang.
• Voldoende parkeervoorzieningen; maar enige afstand tot het gebouw is toegestaan. Een korte wandeling tussen auto en ingang is goed voor de vitaliteit van medewerkers/ bezoekers en ontmoedigt tegelijkertijd autogebruik uit gemakzucht. De fiets en het openbaar vervoer worden hiermee aantrekkelijker gemaakt.
• Voldoende plekken voor het elektrisch laden van voertuigen. 
  Uitzondering hierop zijn mindervalide- en bezoekers parkeerplekken; deze zijn wel dicht bij de entree gesitueerd.
• Verharding wordt zoveel mogelijk beperkt, mits het terrein veilig en bruikbaar blijft.
• De terreininrichting is klimaatadaptief met het oog op wateropvang en –waterberging en het voorkomen van hittestress. Het terrein kan benut worden voor energiewinning.

Naast de eisen in dit Programma van Eisen is de locatiekeuze van belang voor de bereikbaarheid en vervoeropties. Afhankelijk van de uitkomsten kan een lobby met bijvoorbeeld openbaar vervoerbedrijven of aanpassing van de infrastructuur bijdragen aan de infrastructuur en bereikbaarheid. Dit valt buiten de scope van het Programma van Eisen.

Bijlagen

Bijlage 1. Proces van totstandkoming

Bijlage 2: Ambitiedocument nieuw gemeentehuis

Bijlage 3. Beschrijving van persona's en activiteiten

Bijlage 4. Notitie restaurant (pdf, 578 kb)

Bijlage 5. Notitie balieconcept (pdf, 166 kb)

Bijlage 6. Aantallen medewerkers en werkplekken (pdf, 465 kb)

Bijlage 7. Vlekkenplan (jpeg, 74 kb)

Bijlage 8. Ruimtestaat (pdf, 160 kb)

Bijlage 9. Ruimteboek (pdf, 111 kb)

Bijlage 10. PvE Gezonde Kantoren (pdf, 1,3 mb)