Ambitiedocument nieuw gemeentehuis

"Je dromen waarmaken vraagt om eigen inzet, moed, durf en lef".

1. Inleiding

Aanleiding

In een verkenningsfase zijn verschillende mogelijkheden en behoeften met veel aandacht onderzocht. Hierbij is de gemeente Het Hogeland tot de conclusie gekomen dat de realisatie van een nieuw gemeentehuis een noodzakelijke stap is. Dit om haar doelen en uitdagingen voor de toekomst te ondersteunen. Een goede werkplek voor de medewerkers om, ook in de toekomst, de inwoners goed te kunnen bedienen. Op 1 februari 2023 heeft de gemeenteraad besloten om uitgebreider te onderzoeken of er een nieuw gemeentehuis gerealiseerd kan worden op de lijn Winsum – Baflo – Warffum.

De raad heeft op 7 december 2023 ingestemd met het Plan van Aanpak voor de definitiefase van dit nieuwe gemeentehuis. In de definitiefase worden de volgende documenten opgesteld:

  • Dit ambitiedocument
  • Uitwerking in een Programma van Eisen
  • Locatiestudie
  • Haalbaarheid van ambitie, programma en locatie

Doel van het ambitiedocument

Het doel van het ambitiedocument is om de visie, doelen en ambities van het project duidelijk en gestructureerd vast te leggen. Het dient tijdens het hele ontwikkelingsproces voor alle betrokken partijen als een leidraad en referentie. Het ambitiedocument is een belangrijk hulpmiddel om een gemeenschappelijk begrip en een gedeelde visie te creëren tussen de opdrachtgever - de gemeente Het Hogeland - en eventuele later in het bouwproces betrokken personen zoals de architect, projectontwikkelaar, adviseurs en andere belanghebbenden.

Leeswijzer

  • Het ambitiedocument start na de inleiding (hoofdstuk 1) met een beschrijving van de visie en de doel van het te realiseren nieuwe gemeentehuis (hoofdstuk 2).
  • Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 het gedroomde gemeentehuis geschetst. Wat is de droom, de ambitie van zowel medewerkers, directie, bestuur als raad voor dit nieuwe gebouw?
  • Het gebouw moet echter ook binnen voorwaarden gerealiseerd worden. Deze zijn beschreven in het hoofdstuk 4. Specifiek is in het Plan van Aanpak gevraagd om antwoord te geven op de vraag of het gemeentehuis gecombineerd kan worden met andere functies. 
  • In hoofdstuk 5 wordt ingegaan op deze vraag en worden voorwaarden meegegeven voor het vervolg. 
  • In hoofdstuk 6 worden de ambitie en de voorwaarden uitgewerkt in een aantal eisen en wensen op hoofdlijnen voor verschillende thema’s. Een uitwerking en verdieping hierop volgt in het nog op te stellen Programma van Eisen. 
  • Het ambitiedocument eindigt met de verantwoording van het proces van het ontstaan van dit ambitiedocument.

2. Visie en doelen

De gemeente Het Hogeland beoogt met het nieuwe gemeentehuis een prettig, duurzaam en multifunctioneel gebouw, passend bij de regio en binnen de eigen omgeving. Het nieuwe gemeentehuis is:

  • Een thuis voor de medewerkers met voldoende fijne werkplekken en ruimte om elkaar te ontmoeten. Het gebouw draagt bij aan de kernbelofte aan de medewerkers: Het Hogeland geeft ruimte voor werkplezier, heeft iets warms, sociaal en menselijk. Je kunt je hier heel erg welkom voelen.
  • Een huis voor democratie met een raadzaal en andere ruimten waarin de gemeenteraad en het bestuur op een goede manier haar werk kan uitvoeren in verbinding met de inwoners.
  • Een warm welkom voor inwoners, waar op een toegankelijke en veilige manier ontmoeting en dienstverlening plaatsvindt.
  • Een ontmoetingsplek voor medewerkers en inwoners, waarbij het mogelijk is om samen te werken met andere openbare functies.
  • Het gebouw is een voorbeeld in duurzaamheid, het gebouw is multifunctioneel, flexibel en modulair.
  • Het gebouw past in de omgeving en heeft het Hogelandster karakter.

Vertaling van Toekomstvisie Ruimte naar doel gemeentehuis

Toekomstvisie Ruimte – Uitgangspunten:

  • Een vitale samenleving
  • Innovatie en flexibiliteit
  • Maatwerk
  • Een brede oriëntatie
  • De uitvoering van de basistaken
  • Experimenteren

Toekomstvisie Ruimte - Organisatieontwikkeling

  • Nabijheid en integraal werken
  • Open en constructief: initiatieven uit de samenleving
  • Regelgeving, differentiatie en verbinding
  • Dienstbaarheid
  • Een passende organisatie
     
Vitale Samenleving en Passende organisatie Meditatieruimte; Fitness- en stilteruimtes; Grote ruime kantine, wellicht met burger
Open en constructief: initiatieven uit samenleving Open en transparant; Ruimtes voor initiatieven, ontmoeten, maatschappelijke organisaties; Culturele elementen in ontwerp meenemen, bijvoorbeeld in de vergaderruimtes
Innovatie en experimenten Out of the box; OBEYA-ruimte (projectenruimte); Creatieve ruimtes (workshops/scrum); Digitaal bereikbaar (hologram)
Flexibiliteit Multifunctioneel gebruik; Duurzaam/Modulair; Verschillende ruimte voor multifunctionele activiteiten; Flexibel (fysiek vs. Online dienstverlening
Nabijheid en integraliteit Centraal/bereikbaar/goed vindbaar; Ontmoeten en meerdere functies; Faciliteiten (zalen bieden om samen te komen; Werkplekken; Voldoende vergaderruimte
Dienstbaarheid Toegangsbeheer (privacy/vertrouwelijkheid); Fysiek en online (digitaal bedienen); Luisteren naar medewerker en inwoner; Iedereen is welkom; Receptiefunctie (gastheer/gastvrouw; Open en gelijkwaardig (geen balies/wel zitjes)

3. Het gedroomde gemeentehuis

Het gedroomde gemeentehuis kent een aantal thema’s die aansluiten bij het beschreven doel:

Deze thema’s zijn hierna verder uitgewerkt.

Thuis voor medewerker

Een van de belangrijkste dromen voor het nieuwe gemeentehuis is die als ‘thuis voor de medewerker’. Misschien wel de functie waar het nieuwe gemeentehuis het meest voor wordt gebruikt, is die van werkplek. Het gebouw moet voor hen de fijnst mogelijke werkplek worden. Enkele belangrijke dromen hierin zijn:

  • Een plek voor werken, samenwerken en ontmoeten
  • Goede mix aan ruimtes in functie en grootte
  • De werkplek moet aantrekkelijk zijn voor de professional van nu, maar vooral ook voor de professional van de toekomst
     

Welkom voor inwoner

Met het nieuwe gemeentehuis wordt ook een ‘Welkom voor inwoner’ gedroomd. Hierbij staat de service aan de inwoners centraal. Uiteindelijk zijn de inwoners waar de gemeente het voor doet. De contactmomenten met de inwoners dienen zo prettig mogelijk te verlopen. Belangrijke onderdelen hierin zijn:

  • Goede digitale voorzieningen voor groeiend digitaal contact.
  • Een gastvrij balieconcept met daarin:
    - Ontmoeten op hetzelfde niveau
    - Open en zichtbaar
    - Voldoende ruimte voor privacy
    - Balie ook op rolstoelhoogte
    - Ontvangstruimte, geschikt voor representatieve ontmoetingen met bestuurders
    - Bereikbaarheid en Toegankelijk voor iedereen
    - Een (sociaal) veilige plek voor iedereen

Huis voor de democratie

Een andere functie die het gemeentehuis moet bieden is die van ‘het huis voor de democratie’. Hierbij gaat het om het goed huisvesten van het democratisch proces rekening houdend met 4jaarlijkse wisselingen op basis van verkiezingsuitslagen. Hierin is er behoefte aan:

  • Een passende en prettige raadzaal. Hierin is belangrijk dat:
    • De raadsleden elkaar kunnen aankijken en (indien mogelijk, ook zoveel mogelijk) niet met de rug naar het publiek zitten
    • De raadzaal kent een prettige sfeer
    • De raadzaal multifunctioneel is en ook ingezet kan worden voor andere doeleinden dan de raadsvergadering.
  • Het is goed dat de raadzaal een zekere transparantie heeft waardoor er voor raadsleden zicht is op het leven buiten de raadszaal en voor inwoners zicht is op het democratisch proces.
  • Er ruimte is voor meerdere sessies tegelijk, bijvoorbeeld twee commissievergaderingen over een verschillend onderwerp die op hetzelfde moment plaats vinden.
  • Er ruimtes zijn die ook gebruikt kunnen worden door de fracties, voor fractieoverleg of om inwoners en organisaties te ontmoeten.  

Centrale ontmoetingsplek

Het nieuwe gemeentehuis moet een ‘centrale ontmoetingsplek’ worden. Hierbij gaat het om de ontmoeting tussen de werknemers, tussen werknemers en inwoners en de ontmoeting van inwoners onderling. Zeker sinds de coronaperiode is de behoefte aan ontmoeting sterk gegroeid. Voor werknemers is thuiswerken een optie. Wanneer ze naar het gemeentehuis komen, doen zij dit onder andere voor de ontmoeting. Belangrijk voor het nieuwe gemeentehuis hierin is:

  • Een goede mix aan (digitale) overleg- en ontmoetingsplekken
  • Fijne zithoekjes met goede koffie
  • Een plek voor grote bijeenkomsten
  • Passende invulling aan de horeca
     

Multifunctionaliteit

Een belangrijk aspect van het nieuwe gemeentehuis is ‘multifunctionaliteit’, met ruimten die geschikt zijn voor verschillende activiteiten. Hierbij gaat het om het gebouw, de ruimtes, de functies en een eventuele toekomstige bestemming. De toekomst laat zich niet voorspellen. Door een flexibel en multifunctioneel gebouw neer te zetten kan er gereageerd worden op de veranderende behoefte. Deze multifunctionaliteit uit zich onder andere in de volgende zaken:

  • Een makkelijk aanpasbaar gebouw
  • Het gebouw moet kunnen meebewegen met groei of krimp van het werknemersaantal of veranderingen in uren, werplekfactor of spreiding van aanwezigheid over de week.
  • Een modulair en (voor minimaal 50%) demontabel gebouw
    Medegebruik van ruimtes door andere organisaties moet mogelijk zijn (hier wordt niet extra voor gebouwd)
  • Nadenken over de mogelijkheid tot herbestemming
  • Gebruik maken van circulariteit waar mogelijk
     

Passend in de omgeving Groen en vitaal

De gemeente Het Hogeland kent een prachtige, ‘groene omgeving’. Het nieuwe gemeentehuis zou hierbij moeten aansluiten. Dit laten we zien in de volgende onderdelen:

  • Een duurzaam gebouw, als voorbeeld voor de omgeving
  • De mooie groene omgeving wordt naar binnen gehaald
  • Een gezond en prettig klimaat in het gebouw
  • Het gebouw sluit aan bij de omgeving. Het past in het beeld en heeft een natuurlijke vorm
  • Er wordt gebruik gemaakt van natuurlijke materialen, waar mogelijk in de regio gemaakt
     

Sfeer

Een belangrijke droom gaat over de ‘sfeer’ van het gebouw. Hierbij gaat het om de buitenkant, maar mogelijk nog belangrijker is de binnenkant van het gebouw. Deze sfeer moet zorgen voor herkenbaarheid, maar ook voor een prettige verblijfs- en werkomgeving. Hierin zijn de volgende zaken belangrijk:

  • Het Hogelandster karakter is terug te zien in het gebouw
  • Het gebouw is kleurrijk, vrolijk en fris
  • Het heeft een warme en natuurlijke indruk
  • In het gebouw is hoogte aanwezig voor een ruimtelijk en open karakter
  • Keuzes worden gemaakt op basis van kwaliteit. Het gebouw en de inrichting voelt stevig

4. Voorwaarden

Scope

Het gemeentehuis biedt huisvesting voor:

  • Medewerkers van de binnendienst
  • Bezoekende inwoners
  • Democratisch proces van bestuur en raad

Het gemeentehuis biedt geen huisvesting voor:

  • Huisvesting buitendienst (beheer/IBOR). Hiervoor is een separaat project lopende. Wanneer zich koppelkansen voordoen, wordt dit vanuit de beide projecten gezamenlijk aangegeven. 
  • Huisvesting Productielocatie Ontwikkelplein Het Hogeland. Dit is ook een apart project/opgave. 
  • Er moet nog een keus worden gemaakt hoe de Integrale Sociale teams (IST’s) in de toekomst worden gehuisvest. Deze teams zijn nu als proef grotendeels gehuisvest buiten de gemeentehuizen. Deze proef moet worden afgesloten met een oordeel over de gewenste toekomstige situatie. De te maken keuze is het wel of niet meenemen in de centrale huisvesting. Wanneer definitief gekozen wordt voor niet centrale huisvesting dan valt de uitwerking hiervan buiten de scope van de definitiefase voor het nieuwe gemeentehuis.
  • Andere organisaties: zie hiervoor ook hoofdstuk 5.

Inhoudelijke voorwaarden vanuit eerdere besluitvorming

Besluiten en aangenomen moties raadsvergadering d.d. 1 februari 2023

  • Het gemeentehuis wordt op een nieuwe locatie gerealiseerd.
  • De toekomstige huisvesting komt geografisch gezien centraal in de gemeente te liggen; op de lijn Winsum - Baflo - Warffum.

Voorwaarden huisvestingsscenario’s, raadsvergadering 9 juni 2021 

  • Locaties moeten goed bereikbaar zijn met zowel de auto als het openbaar vervoer.
  • Afhankelijk van de uitwerking van de bestuursopdracht Dienstverlening kan de fysieke uitwerking hiervan (o.a. balieconcept) aan elk scenario worden toegevoegd; er volgt vanuit dienstverlening dus geen voorkeur.
  • Het werkplekconcept gaat uit van tijd- en plaats onafhankelijk werken. De werkplekfactor bij nieuwbouw is 0,7 – 0,8 werkplek per medewerker. Per huisvestingsscenario wordt tevens een sub-variant uitgewerkt met een werkplekratio van 0,5 (1 werkplek per 2 medewerkers).
  • De exploitatiekosten van het nieuwe gemeentehuis mogen niet hoger zijn dan de kosten van de gebouwen die de gemeente momenteel (red. juni 2021) in gebruik heeft. De kosten voor een nieuw, duurzaam gemeentehuis dat lang meegaat passen daar binnen.

Vaststelling beleidsstuk Duurzame ontwikkeling in het Hogeland 5 juli 2021

  • Hiermee committeert de gemeente zich aan de duurzame ontwikkelingsdoelen (‘sustainable development goals’) van de Verenigde Naties. Onderdeel daarvan is het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed. In de definitiefase dient het criterium ‘duurzaamheid’ dus ook prominent te worden meegenomen in de ambities en afweging.
     

Financiële voorwaarden vanuit eerdere besluitvorming

Voorwaarden Plan Van Aanpak, Raadsvergadering 13 december 2023

We houden er in deze definitiefase rekening mee dat vele omstandigheden al zijn gewijzigd (ten opzichte van raadsbesluit 2021, redactie) en nog zullen wijzigen als het gaat om de financiële haalbaarheid van de gewenste gemeentelijke huisvesting. Het prijspeil van 2021 is natuurlijk niet meer actueel. Stijging van bouw- en materiaalkosten, de eisen op het gebied van circulariteit en duurzaamheid, de ontwikkeling van de energieprijzen en overige marktontwikkelingen zijn medebepalend voor de financiële haalbaarheid van de realisatie van een gebouw in 2027/28, zoals nu de planning lijkt. Ook nieuwe wensen of organisatiewijzigingen kunnen gedurende de lange doorlooptijd van dit project tot aanpassingen leiden. In deze context is het meegegeven financiële kader uit 2021 nog maar in beperkte mate richtinggevend. Daar staat tegenover dat we wellicht minder investeren in onze huidige gebouwen als het gaat om vervangingsinvesteringen, verduurzaming en meerjarig onderhoud. De structurele reservering voor de verduurzaming van al onze huidige gemeentelijke gebouwen biedt tegen die tijd dan mogelijk ook ruimte voor realisatie van ons nieuwe gemeentehuis.
 

5. Gedeelde huisvesting

Kunnen andere functies het gemeentehuis versterken?

Er zijn op dit moment geen concrete huisvestingsvragen van functies/organisaties die bij het gemeentehuis gehuisvest kunnen worden. Dit moet preciezer onderzocht worden. De volgende functies zijn wel in het proces benoemd, maar kennen voor zover wij nu weten geen concrete huisvestingsvraag dan wel de huisvestingsvraag wordt op een andere manier ingevuld: 

  • Bibliotheek: voor de bibliotheek in Winsum wordt gekeken naar nieuwe huisvesting in de centrumplanontwikkeling. 
  • Buitendienst: de buitendienst draagt niet direct bij aan de levendigheid en vraagt om een ander soortige locatie, door bereikbaarheid en buitenruimte. Combineren is mogelijk, maar geen doel op zich. 
  • Ontwikkelplein Het Hogeland: hiervoor vind een separaat traject plaats, afhankelijk van de toekomstvisie van het Ontwikkelplein. Ook hierbij zullen andere eisen en wensen aan de locatie worden gesteld dan voor het gemeentehuis gelden. 
  • Culturele voorzieningen: Met de stichting Cultuurplatform Het Hogeland moet worden gekeken hoe groot de vraag is naar culturele voorzieningen. Er is op dit moment geen theater in de gemeente, daarbij is het de vraag of er voldoende markt is om nog een theater in het Ommeland te realiseren. Er lijkt ook geen acute vraag naar culturele voorzieningen. 
  • Baliefuncties Mensenwerk Hogeland: mogelijk biedt dit meerwaarde, maar dit hangt onder meer samen met de huisvesting van de Integrale Sociale Teams (IST's), zie Scope.
  • Politie, brandweer, ambulance: bestaande huisvesting voldoet of zijn bezig met ontwikkelen van eigen huisvesting. Bieden daarbij geen extra waarde voor ontmoeten en levendigheid. 
  • Woningbouwontwikkeling: Deze zullen geen onderdeel zijn van het gemeentehuis en wordt als aparte onafhankelijke ontwikkeling gezien.
  • Sportvoorziening: Realisatie van een nieuwe sportvoorziening zal door de gemeente plaatsvinden, echter er is weinig overlap in gebruik. Wel kan een sportvoorziening zorgen voor levendigheid in de omgeving en bijdragen aan de vitaliteit van medewerkers.

Voorwaarden combineren van functies

Ontmoeten en levendigheid zijn belangrijke onderdelen van het gedroomde gemeentehuis. Om dit te versterken kan gedacht worden aan het combineren van het gemeentehuis met andere functies. Hierbij zijn de voorwaarden:

  • De locatiekeuze is gericht op een goede plek voor het gemeentehuis. Op voorhand wordt geen locatie gezocht waar andere functies gehuisvest kunnen worden.
  • Het project beperkt zich tot het bouwen voor de gemeentelijke organisatie (Zie Scope). Wanneer andere organisaties willen bouwen op of nabij de gekozen locatie dan staat de gemeente open voor gezamenlijk gebruik van faciliteiten met de toekomstige buren. Denk aan medegebruik van ontvangst, restaurant, vergaderruimten of buitenruimte.
  • De gemeente bouwt in regel niet voor derden, behalve wanneer dit volgens het vastgestelde vastgoedkader (2021) bijdraagt aan de gemeentelijke beleidsdoelen.
  • Wanneer andere organisaties gebruik kunnen en willen maken van de ruimten in het nieuwe gemeentehuis wanneer deze niet door de ambtelijke organisaties / bestuur / raad worden gebruikt, dan kan dat. Het gebouw is open voor deze organisaties. In toegankelijkheid en reserveringssystemen wordt rekening gehouden met dit multifunctioneel gebruik.

6. Thema's

Dit zijn de belangrijkste thema's om het gedroomde gemeentehuis te realiseren. Voor deze thema's proberen we in dit ambitiedocument al een duidelijk voorstel te doen voor de eisen en wensen per thema. Dit wordt verder uitgewerkt in het Programma van Eisen.

1. Aantrekkelijk werkgeverschap

Met faciliteiten aansluiten op de behoeften van medewerkers om zo een aantrekkelijke werkgever te zijn.

Om een gemeentehuis te realiseren dat aantrekkelijk is voor medewerkers zetten we de volgende stappen: 

  • We laten medewerkers deelnemen in het ontwerpproces van algemene ruimten zoals restaurant / pantry-ruimten
  • We vragen huidige en potentiële medewerkers over hun behoefte aan faciliteiten, zodat bekeken kan worden welke van deze faciliteiten onderdeel gaan uit maken van het programma van eisen.
  • We zorgen voor flexibiliteit, zodat de mix van werkplekken in de toekomst altijd weer gewijzigd kan worden (zie thema 5)

Bij het inrichten van de kantoorwerkplekken draait het om evenwicht en diversiteit. Evenwicht tussen bijvoorbeeld transparantie en privacy of drukte en stilte. Omdat dat evenwicht niet voor iedereen gelijk is, is het belangrijk dat er verschillende soorten werkplekken zijn. In de ontwerpfase wordt samen met de medewerkers een werkplekconcept ontwikkeld die bestaat uit:

  • Soorten werkplekken (legoblokjes voor verschillende activiteiten)
  • Bezetting: gebruik van de werkplekken en spreiding over de week in relatie tot hybride werken
  • Onderlinge afspraken bij het gebruik van deze werkplekken
  • Bepalen van de juiste mix bij het starten van het gebruiken van het gebouw tussen deze soorten werkplekken

Op basis van dit werkplekconcept kan de eerste inrichting worden ontworpen.

2. Technologie en Slim gebouw

Verkennen van manier waarop technologieën zoals slimme energienetwerken, Internet of Things en data-analyse kunnen worden opgenomen in het gebouw; ter verbetering van de dagelijks gebruikskwaliteit en een efficiënte en moderne werkomgeving te creëren. Inzet van innovatieve technologieën in de nieuwbouwlocatie om duurzame energie op te wekken.

De technologie ontwikkelt zich razendsnel. Daarom leggen we in het Programma van Eisen nog niet tot in detail vast hoe slim het gebouw moet worden. Wel geven we aan waarvoor we slimme technieken zouden willen inzetten en wat we daarmee willen bereiken. Duidelijke voorbeelden zijn:

  • Ruimtereservering: direct zichtbaar welke ruimten beschikbaar zijn voor overleg door combinatie van reserveringssysteem en aanwezigheidsmelding.
  • Werkplekreservering: een passende werkplek makkelijk kunnen reserveren voor de gewenste activiteit voor (een deel van) de dag. 
  • Energiebesparing: gebruik data om systemen zoals verlichting, ventilatie, verwarming en zonwering automatisch in of uit te schakelen afhankelijk van aanwezigheid, daglicht en temperatuur. 
  • Beveiliging: gebruik sensoren die detecteren of een raam open staat zodat de verwarming aan/uit geschakeld wordt ook voor de afsluitronde. Hierdoor hoeft degene die afsluit niet meer bij elk raam langs om te controleren of alle ramen gesloten zijn. 
  • Schoonmaak: gebruik aanwezigheidssensoren voor het schoonmaakprogramma. Ruimten die intensief gebruikt zijn krijgen voorrang in het schoonmaakprogramma. Ruimten die niet of nauwelijks gebruikt zijn worden die dag niet schoongemaakt.
     

3. Biophilic Design

Toepassen van ontwerpelementen die de connectie tussen mensen en natuurlijke omgevingen bevorderen, zoals het gebruik van natuurlijke materialen en veel daglicht.

De gemeente Het Hogeland is een plattelandsgemeente met veel groen en natuurlijke elementen. Dit moet terugkomen in het gebouw. Niet alleen in materiaalgebruik, maar ook in vormgeving. Hierbij volgen we BREEAM 2020 HEA 10. Daarbij moeten op minimaal 7 van 14 aspecten van biophilic design maatregelen zijn uitgevoerd. Deze onderdelen gaan over:

  • Direct contact met de natuur of natuurlijke elementen (bijvoorbeeld zicht op natuur, aanwezigheid van water, ervaren van licht en schaduw, ervaren van luchtstromen).
  • Indirect contact met de natuur, voorstellingen van de natuur (bijvoorbeeld natuurlijke of ecologisch materialen, biomorfische vormen of patronen, zoals de paddenstoelen-structuur bij Triodos).
  • Het beleven van plaats en ruimte, natuurlijke ruimtelijke condities (bijvoorbeeld een toevluchtsoord (plek om je terug te trekken) of vergezichten waarmee je gevoel van overzicht en daarmee veiliger gevoel realiseert).

4. Bereikbaarheid en (deel)mobiliteit

Nadenken over goede infrastructuur en vervoersopties.

De bereikbaarheid van het gemeentehuis hangt in de eerste plaats af van de locatie. Dit aspect maakt deel uit van de locatiestudie. Nadat de locatie is gekozen kunnen we ook bij de ontwikkeling van het nieuwe gemeentehuis zorgen voor goede bereikbaarheid en mobiliteit door:

  • Voorkomen van kruisende stromen langzaam verkeer (voetgangers) en snel verkeer (auto’s).
  • Goede en voldoende fietsparkeervoorzieningen, dicht bij de ingang(en). Dit voorkomt ook rommelig geplaatste fietsen die in de weg staan voor de ingang.
  • Voldoende parkeervoorzieningen, maar enige afstand tot het gebouw is toegestaan. Een korte wandeling tussen auto en ingang is goed voor de vitaliteit van medewerkers/bezoekers en ontmoedigt tegelijkertijd autogebruik uit gemakzucht. De fiets en eventueel openbaar vervoer worden hiermee aantrekkelijker gemaakt. 
  • Voldoende plekken voor elektrisch laden van voertuigen. 
  • Uitzondering hierop zijn mindervalide-parkeerplekken, deze zijn wel dicht bij de entree gesitueerd. Zie hiervoor ook thema 11.

De exacte uitwerking in het aantal plekken vindt plaats in het Programma van Eisen. Daarbij moet het aantal plekken afgestemd worden op het (toekomstig) mobiliteitsbeleid van de gemeente.

5. Flexibiliteit en aanpasbaarheid

Nadenken over ontwerpen waarin ruimtes kunnen worden aangepast aan veranderende behoeften en ontwikkelingen in de toekomst.

  • We vragen tijdens het Voorlopig Ontwerp meerdere indelingsplattegronden, waarmee aangetoond wordt dat het gebouw voldoende flexibel is om verschillende werkplekconcepten te kunnen huisvesten. 
  • In drie jaar tijd kan er veel in de organisatie veranderen. De inrichting bij oplevering beschouwen we daarom als “1ste verbouwing”. Dat betekent dat het gebouw zo wordt ontwikkeld dat de exacte indeling van de werkomgeving pas in een laat stadium ingevuld hoeft te worden. Dat voorkomt dat we drie jaar voor oplevering al moeten bepalen waar we welke werkplekken nodig hebben. 
  • In het Programma van Eisen wordt aangegeven welke stramien maatvoering gebruikt moet worden voor zowel bouwkundige als installatietechnische indeling. 
  • Het ontwerp wordt getoetst aan de rekentool gebouwflexibiliteit van BREEAM 2020 criteria WST06. Er moeten minimaal 2 punten (score ≥ 50% gebouwflexibiliteit) behaalt worden met het ontwerp, wenselijk is een score ≥ 70% gebouwflexibiliteit.

     

6. Duurzaamheid en milieuvriendelijkheid

Aanmoedigen van duurzame bouwmethoden, energie-efficiëntie, groene ruimtes, en het verminderen van de ecologische voetafdruk van de nieuwe huisvesting.

De gemeente wil een voorbeeld zijn voor inwoners, dat betekent dat niet alle investeringen in duurzaamheid terugverdiend hoeven te worden, als deze maatregelen wel bijdragen aan nieuw duurzame ontwikkelingen en inwoners en bedrijven aanmoedigen om ook duurzame maatregelen te treffen. De eisen die daarbij gesteld worden zijn:

  • Het gebouw is gasloos
  • Minimaal voldoen aan de eisen conform BREEAM score Excellent (4 sterren)
  • Streven om te voldoen aan de eisen conform BREEAM score Outstanding (5 sterren)
  • Minimaal Energieneutraal (geen energieverbruik voor het gebruik van gebouw)
  • Streven naar Nul op de meter (geen energieverbruik voor de activiteiten die in/om het gebouw plaats vinden)
  • Energielabel minimaal A++++

En verder:

  • Duurzame maatregelen moeten zichtbaar en communiceerbaar zijn. Daarvoor kan BREEAM Certificering ingezet worden, maar ook andere manieren van zichtbaarheid en communicatie zijn mogelijk
  • Minimaal 4 toegepaste maatregelen moeten direct toepasbaar zijn voor inwoners en/of andere organisaties
  • Minimaal 2 toegepaste maatregelen moeten een lokale oorsprong hebben (materialen of ideeën uit de omgeving)
  • Minimaal 1 toegepaste maatregel moet voor het eerst worden toegepast in de drie noordelijke provincies

7. Gezondheid en Welzijn

Verbeteren van gezondheid en welzijn van de gebruikers

Om de gezondheid en welzijn van medewerkers te verbeteren, gebruiken we de volgende uitgangspunten:

  • Programma van Eisen voor gezonde kantoren 2021:
    • Het is de wens om zoveel als mogelijk te voldoen aan klasse A van het Programma van Eisen Gezonde kantoren 2021. 
    • Het minimaal te behalen niveau conform het Programma van Eisen Gezonde kantoren 2021 is Klasse B.
  • Well Building Standaard
    • Het is de wens om zoveel mogelijk te voldoen aan de eisen van de Well Building Standaard.
    • Minimaal voldoen aan eisen van Silver classificatie  (> 50 punten en > 1 punt per onderwerp).
  • Enkele extra eisen:
    • Lift uit het zicht, trapgebruik bevorderen
    • Mogelijkheden voor beweging in/rondom het gebouw
    • Gebruik van groen

PVE Gezonde kantoren 2021

Klasse B Goed Klasse A Zeer Goed
Redelijk aangenaam Aangenaam binnenklimaat
7 8,5
Standaard comfortniveau Hoog comfortniveau
PPD <10% PPD <6%

WELL building standard

Silver Gold Platinum
+50<60 +60 < 80 +80 < 110
1 < 12 2 < 12 3 < 12
punten per onderwerp punten per onderwerp punten per onderwerp

8. Sociale cohesie en gemeenschapsvorming

Manieren om sociale interactie en gemeenschapsvorming via de nieuwe huisvesting te bevorderen.

Onderdeel van de WELL building standaard is gemeenschap. Deze criteria hebben onder andere betrekking op toegankelijkheid tot de gezondheidszorg en integrale toegankelijkheid zoals beschreven bij thema 11. Voor het nieuwe gemeentehuis zijn in ieder geval de volgende criterium uit de WELL van toepassing in relatie tot het thema sociale cohesie en gemeenschapsvorming:

  • C16 Ruimten toegankelijk en bruikbaar voor de gemeenschap van toepassing: openbare ruimte of evenementenruimte

Andere aspecten zijn meer van organisatorische aard zoals het inzetten van medewerkers voor vrijwilligerswerk, het aanbieden van kinderopvang of familieondersteuning. Deze aspecten zijn geen onderdeel van de huisvestingsopgave.

Naast de gemeenschapsvorming tijdens de gebruiksfase van het gebouw, kan ook in de ontwikkelperiode gewerkt worden aan gemeenschapsvorming door participatie. Dit maakt onderdeel uit van de stakeholdersanalyse en de aanpak die hieruit volgt.

9. Geluid en Licht

Bespreken van maatregelen om geluids- en lichtvervuiling te beperken en een aangename leefomgeving te maken.

Voor geluid en lichtvervuiling wordt BREEAM 2020 gevolgd. Dit betreft POL04 het minimaliseren van lichtvervuiling en POL05 Geluidsoverlast.

Bij POL04 wordt verlichting tussen 23.00 en 07.00 uur uitgeschakeld, tenzij deze verlichting voor veiligheidsredenen verplicht is. In dat geval voldoet de verlichting aan richtlijn lichthinder 2017.

Bij POL05 wordt een maximum gesteld aan de toelaatbare geluidsbelasting op een “geluidsgevoelig” wanneer dit in de omgeving van het gemeentehuis staat. Een geluidsgevoelig gebouw is bijvoorbeeld een woning, school, ziekenhuis, zorginstelling of een kinderdagverblijf. De beschrijving van geluidsgevoelig wordt vastgelegd in de omgevingswet.

10. Beheer en Onderhoud

Bespreken van het beheer en onderhoud van de nieuwbouwlocatie op de lange termijn in relatie tot slimme ontwerpkeuzes.

  • In het programma van eisen worden een aantal precieze eisen opgenomen over onderhoudbaarheid en schoonmaakbaarheid. Het gaat dan om materiaalgebruik en detaillering.
  • In elke (ontwerp)fase worden de onderhoudskosten van het totale ontwerp berekend.
  • Bij belangrijke ontwerpkeuze ’s wordt een berekening van de Total Cost of Ownership (TCO) gegeven, waarin niet alleen de investeringskosten, maar ook de kosten voor onderhoud, schoonmaak en energie voor de lange termijn worden meegenomen. 

11. Inclusiviteit en Toegankelijkheid

Ervoor zorgen dat de huisvesting geschikt is voor alle bevolkingsgroepen, inclusief ouderen en mensen met een beperking.

Het gemeentehuis is geen voorziening die voor een specifieke doelgroep wordt gebouwd (bijvoorbeeld een school voor blinden en slechtzienden). De eisen die aan het gemeentehuis worden gesteld zijn daarom niet op een specifieke doelgroep gericht, maar voor algehele toegankelijkheid. 

Daarbij voldoet het nieuwe gemeentehuis aan de uitvoeringseisen van het ITS Totaal 2023 (Internationaal Toegankelijkheid Symbool). Alle ruimten en verkeersgebieden in het gemeentehuis met uitzondering van technische ruimten, professionele keukenruimten en ruimten met bijzondere veiligheidseisen voldoen aan de uitvoeringseisen. 

Het is wenselijk dat ook de omgeving van het gemeentehuis voldoet aan de uitvoeringseisen van de ITS Totaal 2023.

12. Circulariteit

Toepassen van circulaire principes in het ontwerp en gebruik van de huisvesting.

Het toepassen van circulaire principes in het ontwerp en gebruik van huisvesting doen we door:

  • Eerst materiaal te “oogsten” voordat we starten met ontwerpen
    • Welk biobased materiaal is in de regio beschikbaar/ te ontwikkelen?
    • Welk secundair materiaal is in de regio beschikbaar?
  • Bij materiaalkeuzes wordt de milieukosten en de losmaakbaarheid beoordeeld. In het programma van eisen wordt de eis voor de losmaakbaarheid en Milieuprestatie Gebouwen aangegeven. 
  • Er wordt een materialenpaspoort opgesteld van al het toegepaste materiaal voor toekomstig hergebruik.

7. Proces

Totstandkoming ambitiedocument en vervolgproces

Dit ambitiedocument is tot stand gekomen door de hierna genoemde activiteiten. Bekijk de uitwerkingen van de werksessies (pdf, 11,5 mb).

Werksessies

Werksessie 1 De Dromer - College, directie, Stuurgroep, Projectgroep - 15 februari 2024
Werksessie 2 De Realist - College, directie, Stuurgroep, Projectgroep - 20 maart 2024
Werksessie 3 De Criticaster - College, directie, Stuurgroep, Projectgroep -  4 april 2024
Werksessie Raad - Gemeenteraadsleden - 19 maart 2024
Werksessie I De meetlat - Werkgroepen - 2 april 2024

Inspiratiereis

7 en 8 maart 2024
Gemeentehuizen Harderwijk, Ermelo, Brummen, Midden Groningen, kantoren van Triodos en Liander.
Informatie verzameld middels vragen in opdrachtenboekje, Mentimeter, foto-opdracht, informatieposters, fotoverkiezing, rode draad en informele gesprekken.

Deskresearch

Bestaande beleidsdocumenten en eerder onderzoek.

Interviews

Met externe stakeholders: deze moeten deels nog worden uitgevoerd en worden verwerkt in de uitwerking in het Programma van Eisen.

Brede participatie onder medewerkers

Vanaf medio week 12 op verschillende locaties rodedraad-opdracht.