Waar willen we aan werken

Gebied 3. Groene hart bij de stad

Ambitie 1 – Pronkjewail Hogeland

• Beschermen van de rijksbeschermde dorpsgezichten van Winsum en Onderdendam.
• Vooral de dagrecreatieve mogelijkheden van het gebied verder ontwikkelen en inzetten op goede  recreatieve verbindingen tussen de dorpen en de stad Groningen.

Ambitie 2 – Levend(ig) Hogeland

• Ruimte zoeken in Bedum en Winsum om in de woningvraag vanuit de stadsregio te kunnen voorzien.
• Ruimte voor woningbouw in Adorp, Sauwerd en Zuidwolde, passend in aard, maat en schaal.
• Goede en vlotte verbindingen met Groningen.

Ambitie 3 – Ondernemend Hogeland

• Nieuwvestiging van perifere detailhandel (grote spullen zoals auto's, bouwmaterialen of keukens) in beginsel op Het Aanleg in Winsum.
• Zo nodig uitbreiding van de bedrijventerreinen bij Bedum en Winsum met aandacht en ruimte voor groen ondernemen.
• Bouwen aan sterke winkelcentra in Winsum en Bedum.
• Samen met partners ontwikkelen van een toekomstbestendige koers voor het landelijk gebied. Met ruimte voor landbouw, natuur, klimaatoplossingen, recreatieve ontwikkelingen, verstedelijking en verduurzaming.

Ambitie 4 – Groenbewust Hogeland

• Ruimte voor duurzame energie passend bij de maat en schaal van dorp of erf.
• Groene karakter van het gebied behouden. Dit doen we door mogelijkheden te onderzoeken van natuurontwikkeling en versterking van natuurwaarden in combinatie met opwek van duurzame energie en recreatieve ontwikkeling van het gebied.
• Nieuwe woonbuurten zijn duurzaam en circulair en geven ruimte voor een vergroting van de biodiversiteit.

Toelichting

Dit gebied is de rijke voortuin voor stad Groningen. Rijk in historie, in erfgoed, in natuur. Winsum als mooiste dorp van Nederland met boogbrug en de oude dorpsharten van Obergum en Winsum. Onderdendam met een bijzondere geschiedenis als lange tijd belangrijkste plaats in de regio, zoals het voormalige gerechtsgebouw nog steeds laat zien. Bedum met haar kenmerkende scheve toren, Sauwerd en Adorp langs het Reitdiep en Zuidwolde prachtig langs het Boterdiep. Het is een gebied dat de stad verrijkt, zoals omgekeerd de stedelijkheid van Groningen ons verrijkt. Die rijkdom behouden we en beschermen we.

Verbinden en aanvullen

In dit gebied zien we dat de dynamiek van de stad zich verbindt met de dorpse reuring van Het Hogeland. Dat is de kracht van dit gebied en ook waar we verder aan bouwen. We zetten hier letterlijk in op goede verbindingen met Groningen: via de weg, het spoor en vooral op de fiets. Met de doorfietsroutes voor het woon-werkverkeer vanaf Winsum en Bedum, maar ook voor recreatieve ommetjes van en naar de stad. 

We kiezen ervoor om in dit gebied ruimte te geven aan een deel van de woningbouwopgave van de regio Groningen - Assen. Daarbij gaan we uit van schaal-bij-schaal. En eerst binnendorps wat binnen het dorp kan voordat we kijken naar uitbreiding. De meeste woningen komen bij Bedum en Winsum. Bij Zuidwolde, Sauwerd, Onderdendam en Adorp kijken we samen met het dorp wat passend is. We hebben voor het hele gebied een totaal van 850 extra woningen afgesproken met 2020 als startjaar en als een mix van koop- en huurwoningen.

We willen woonmilieus maken die aanvullend zijn op het aanbod in Groningen en aansluiten bij het karakter van het dorp. Dat betekent een dorpse, ongedwongen opzet met een variatie aan woningen. En ruimte in de buurten voor groen, speelvoorzieningen en een ‘achterom’. Buurten die zo zijn opgezet dat elkaar buiten ontmoeten bijna vanzelfsprekend is, met goede verbindingen met het dorpshart en de landerijen rondom. Daarnaast denken we natuurinclusief: we kiezen voor buurten die zo zijn opgezet dat ze bijdragen aan de ontwikkeling van natuurwaarden en het aantal soorten planten en dieren. Bijvoorbeeld met nestkasten of speciale bermmengsels.

Centrumdorpen

In Winsum en Bedum versterken we de centrumgebieden. Die weg zijn we met de centrumplannen al ingeslagen en daar gaan we ook op door. We willen beide dorpen als regionale kernen verder ontwikkelen. Hier concentreren we dan ook de regionaal verzorgende functies. Met de beoogde groei van de dorpen ligt een verdergaande positionering van deze ‘dorpen met regionale aantrekkingskracht’ voor de hand.

We onderzoeken de behoefte voor een groei van de bedrijventerreinen in Winsum en Bedum. Daarbij zetten we in op terreinen waar ‘groen ondernemen’, dus ruimte voor economie en duurzaamheid, de norm is. Op Het Aanleg blijft ruimte voor perifere detailhandel (grote spullen zoals auto's, caravans en keukens).

Landelijk gebied

Het belangrijkste van het groene hart bij de stad is het karakter: groen, natuurlijk, weids. Daar zetten we ons blijvend voor in. Maar we sluiten onze ogen niet voor alle opgaven en kansen die in dit gebied samen komen. In het landelijk gebied kunnen we juist verder bouwen aan de verbinding met en verrijking van de stad Groningen. Het Reitdiep en de Koningslaagte zijn waardevolle recreatieve uitloopgebieden voor de inwoners van de stad en voor Hogelandsters. In deze gebieden komen veel natuurwaarden, landschapswaarden en geschiedenis samen. Dat kunnen we nog beter voor het voetlicht brengen. 

We zien landelijk dat er veranderingen zijn in de landbouw en de wens naar meer plaatselijke verbondenheid. Zeker in dit gebied zijn er goede mogelijkheden om het plaatselijk produceren te verbinden met plaatselijk verkopen met Groningen als kansrijke afzetmarkt. Maar we zien ook dat het een gebied is waar naast de landbouw ook andere ontwikkelingen ruimte vragen. De deels lage ligging van het gebied maakt dat de waterbeheersing aandacht nodig heeft. Het is ook een gebied waar door de groei van de dorpen een flinke ruimtevraag kan ontstaan voor duurzame energie. Dit vanuit het idee dat de opwek van duurzame energie zoveel mogelijk ook lokaal moet worden opgelost. Daarom gaan we de komende jaren met alle partners in het gebied bekijken hoe het landelijk gebied zich hier kan ontwikkelen. Op zo'n manier dat boeren een goede, duurzame toekomst hebben maar ook alle andere functies een passende plek krijgen. We maken daarvoor een programma. Dat doen we met een complete blik en vanuit de gedachte dat het gebied in alle opzichten meerwaarde kan bieden. Op de eerste plaats voor onze eigen inwoners. Maar in de tweede plaats ook voor onze buren, onze toeristen en bezoekers.

Ondernemers in het landelijk gebied vragen we daarom nu al om bij hun plannen verder en breder te kijken dan hun eigen bedrijf, perceel of erf. Zijn er mogelijkheden om nog meer dan eerst de verbinding te leggen met de omgeving? Mogelijkheden om koppelkansen te benutten, bijvoorbeeld op het vlak van aantal soorten planten en dieren,  klimaatbestendigheid of verduurzaming? Zo helpen we elkaar en het gebied naar een sterke toekomst. We willen dat alle plannen goed passen in het landschap en daar een meerwaarde voor opleveren.