Waar willen we aan werken?

Gebied 1. Wad een kust!

Ambitie 1 – Pronkjewail Hogeland

• Beschermen en ontwikkelen van de natuurwaarden in de Waddenzee, het Lauwersmeergebied en op onze eilanden.
• Versterken van de belevingskracht van onze kustlijn op en achter de dijk.
• Vasthouden aan een opzet van plekken waar reuring zich concentreert (rond de havens) en waar rust en weidsheid de boventoon voert (en de recreatie kleinschalig en ingetogen is).
• Vergroten van de aantrekkingskracht van de havens voor toeristen en bezoekers.
• Vergezichten behouden als unieke kwaliteit van onze polders.

Ambitie 2 – Levend(ig) Hogeland

• Donkerte is en blijft een kernwaarde van het gebied: in het bijzonder in het Lauwersmeergebied en de kuststrook, uitgezonderd de Eemshaven.
• Buiten de havens zo nodig strengere eisen aan geluid, luchtkwaliteit, licht en geur als dat de beleving en de leefkwaliteit van de Waddenzee en het Lauwersmeergebied ten goede komt.
• In de dorpen is beperkt ruimte voor nieuwe woningen als dat een aanvulling is op het bestaande aanbod en past bij de behoefte van het dorp.

Ambitie 3 – Ondernemend Hogeland

• Doorgaan met de ontwikkeling van Lauwersoog op basis van de vastgestelde gebiedsvisie.
• Ruimte voor de landbouw van de toekomst in de polders: (op)nieuw pionieren.
• Ruimte voor verbreding, vergroting of verandering van de landbouwbedrijven als het past bij het gebied en koppelkansen worden benut.
• Stimuleren verdere economische groei van de 2 grote havens:
  • Benutten en versterken van de rol van Eemshaven als energie-hub van Nederland.
  • Werken aan de mogelijkheden van de Eemshaven als grote speler in de waterstofeconomie.
  • Ontwikkelen Oostpolder als uitbreiding van de Eemshaven gericht op bedrijvigheid. Hiervoor is de beschikbaarheid van voldoende energie een belangrijke vestigingsvoorwaarde.
  • In Lauwersoog ondersteunen van de ontwikkeling tot een toekomstbestendige en duurzame vissershaven.

Ambitie 4 – Groenbewust Hogeland

• Ruimte voor nieuwe teelten en verbetering van teelten. Bijvoorbeeld als antwoord op de verzilting van de bodem.
• Vergroten van het aantal soorten planten en dieren door de natuurwaarden buitendijks ook binnendijks te versterken.
• Ruimte voor verduurzaming van bedrijven passend bij de maat en schaal van hun erf of terrein.
• Verduurzamen van bedrijvigheid in de haven van Lauwersoog.
• Inzetten op groei van de waterstofeconomie bij de Eemshaven.
• Windparken concentreren rond de Eemshaven.

Toelichting

Ons kustgebied is een van onze belangrijkste parels. Vanwege de havens en de daaraan verbonden bedrijvigheid. Vanwege de kilometers lange zeedijk die ons land beschermt tegen het water maar ook de grens is van onze inpolderingsdrang. Vanwege de landbouw op de vruchtbare, maar verziltende kleigrond. En niet in de laatste plaats vanwege de wereldwijd unieke natuurwaarden van de Waddenzee en onze eilanden.

Programma voor de kuststrook

Het kustgebied staat onder druk door verziltingsproblemen, door de zeespiegelstijging en economische dynamiek. Dat vraagt van ons een visie op de hele toekomstige inrichting en gebruik van ons kustgebied. Want we streven naar een kustgebied dat in economisch, ecologisch en cultureel opzicht wordt gewaardeerd en in balans is. Daar willen we aan werken door een gebiedsgericht programma te maken voor de kuststrook: ‘Wad een kust’. In dat programma verbinden we landbouw, recreatie, economie, verduurzaming en natuur aan elkaar en onderzoeken we op welke manier de kustversterking vorm kan krijgen. Uiteraard betrekken we onze gebiedspartners bij de ontwikkeling van dat programma.

Het wad

Als getijdensysteem is ons Wad uniek. Het systeem van getijden maakt van de Waddenzee een belangrijk paai, opgroei- en doortrekgebied voor vissen. En daardoor ook een belangrijk gebied voor alle soorten dieren en planten die daar weer van profiteren. Niet voor niets is de Waddenzee ook een belangrijke tussenstop in de internationale trekroute voor vogels. Het in stand houden en verbeteren van de natuurlijke leefkwaliteit in de zee en op onze eilanden Rottumeroog en Rottumerplaat staat buiten kijf. Daar zetten we ons voortdurend voor in. Openheid, stilte en donkerte zijn voor het Wad belangrijke kernwaarden die we onderstrepen. Deze waarden kunnen botsen met de activiteiten in de Eemshaven waar veel geluid en lichtuitstraling is (de Eemshaven is in het donker de lichtste plek van de hele provincie). Daarin zoeken we steeds de best passende weg.

Beleven

We bieden ook de ruimte om van het Wad te genieten, juist omdat het Wad en onze kustlijn zoveel te bieden hebben. Dat laten we nog te weinig zien, hoewel we met het Werelderfgoedcentrum een mooie stap zullen zetten. We geven ruimte aan ontwikkelingen die de beleving van onze kust vergroten. En zetten de bestaande bijzondere ervaringen  zoals het wadlopen meer in de schijnwerpers. Maar daarbij hanteren we wel het principe van plekken met reuring en rust daar tussenin. Dat sluit aan bij de afspraken die we hebben gemaakt in de ‘Agenda van de Wadden’. We koppelen de versterking van onze kust aan de versterking van de recreatieve beleving en aan de vergroting van biodiversiteit en natuurwaarden.

Reuring

Onze havens zijn de plekken van reuring. Naast hun economische kracht hebben de havens ook veel waarde voor toeristen die een visje komen eten of komen kijken naar de schepen. Met het Werelderfgoedcentrum krijgen we een plek waar bezoekers de bijzondere natuur en getijden van de Wadden kunnen ontdekken. 

Lauwersoog is de ideale recreatieve hotspot en startplek om onze gemeente te ontdekken. Met onze samenwerkingspartners werken we verder aan een kwaliteitsslag voor het verduurzamen van de haven en voor de ontwikkeling van de natuur in en rondom het Lauwersmeer op basis van de vastgestelde gebiedsvisie. Dit biedt namelijk kansen voor ontwikkeling op de lange termijn op economisch en ecologisch vlak. We richten ons op het bieden van een totaalbeeld: Lauwersmeer, strand, natuur, haven en (outdoor)recreatie.

In de Eemshaven willen we, naast de rol in de waterstofeconomie, ook zorgen dat het een plek wordt waar het voor bezoekers aangenaam is. Waar het comfortabel wachten is op de boot naar Borkum of Noorwegen. Daar spelen we op in bij de inrichting van het gebied met aangename verblijfsplekken en goede looproutes.

… En rust

De kustlijn tussen de grote havens is de plek van rust. Hier is de mogelijkheid om in stilte te genieten van de vergezichten over land en over zee. Noordpolderzijl is authentiek en bescheiden. De combinatie van haven en de opgang naar de kwelders is uniek. Dat koesteren we. We geven de ruimte aan plannen die verder bouwen op deze beleving. Maar dat doen we heel beperkt: in aantal en in omvang. Onze kustlijn mag geen strook vol publiekstrekkers worden.

Eemshaven

De Eemshaven is onze economische kernzone met groeimogelijkheden. De regio is door het Rijk aangewezen als ’hydrogen valley’; de regio voor de ontwikkeling en toepassing van waterstof. Wij zetten vol in op de mogelijkheden om de Eemshaven te laten groeien tot energie-hub en centrum voor de productie en verwerking van waterstof. De Eemshaven is een belangrijke spil in het Eems-Dollardgebied. Dit gebied vervult voor Nederland een bepalende rol  in de energieketen door het opwekken, aanlanden en balanceren van duurzame energie.

We koersen op een Eemshaven die steeds meer circulair wordt. Samen met het havengebied in Delfzijl zien we kansen voor een vergroening van de economie waarbij bedrijven onderling warmte, water en grondstoffen uitwisselen. We stimuleren bedrijven in de Eemshaven om te verduurzamen en geven ook ruimte voor nieuwe bedrijvigheid die gebonden is aan de beschikbaarheid van duurzame energie. Met de ontwikkeling van de Oostpolder zetten we daarvoor de eerste stappen.

We weten niet precies hoe de energie- en waterstofeconomie zich zal ontwikkelen. En we weten ook niet welk ruimtebeslag deze energie-economie met zich mee zal brengen. Daarom gaan we in de komende jaren aan de slag met een gebiedsprogramma voor het gebied rond de Eemshaven. De huidige structuurvisie voor het Eems Dollard-gebied legt de basis voor het programma. Het programma maken we samen met onze gebiedspartners. In het programma onderzoeken we hoe we de economische ontwikkeling van de haven kunnen koppelen aan duurzame energie, toekomstbestendige landbouw, natuur en een goed woon- en leefklimaat voor onze inwoners.

Vernieuwende teelt in de polders

Achter de kustlijn, maar onlosmakelijk onderdeel van de kuststrook zijn onze zeekleipolders: van oudsher ons belangrijkste landbouwgebied. De pootaardappelteelt is hier sterk vertegenwoordigd. We willen dat er in de polders ruimte blijft voor hoogwaardige, vernieuwende landbouw. Bijvoorbeeld door te experimenteren met en ontwikkelen van nieuwe teelten. Om zo opnieuw koploper worden op landbouwkundig gebied. We zien hier ook kansen om het aantal soorten planten en dieren (biodiversiteit) te versterken. Dat kan op kleine schaal, bijvoorbeeld langs akker- en slootranden. Zo verbinden we binnendijks met buitendijks en verrijken we de natuurwaarden voor de hele kustzone. 

We zien op deze rijke landbouwgronden geen ruimte voor grote commerciële zonneparken. Maar we ondersteunen de boeren wel in de verduurzaming van hun bedrijf. Zo kunnen ze niet alleen met hun teelten maar ook in hun bedrijfsvoering toekomstbestendig zijn en worden. Daar geven we nu al de ruimte voor op het erf en op het land. We staan voor maatwerk en zullen samen met de ondernemers kijken naar een passende opzet van hun erf. Groter mag en anders mag, maar wel passend bij het gebied: in uitstraling van gebouwen en met een goede, passende erfinrichting en –beplanting. En we vragen van nieuwe plannen ook dat ze een bijdrage leveren aan de verduurzaming van het erf, de gebouwen of de omgeving. Dat kan bijvoorbeeld door te investeren in zonnepanelen op een dak, te investeren in het vergroten van de biodiversiteit, bijvoorbeeld met akkerrandbeplanting, of juist ruimte te bieden aan waterberging.