Plan voor Obergum
Aanleiding
Om de leefbaarheid van het centrum van Winsum te versterken en het winkelgebied levendig te houden hebben we een centrumplan gemaakt. Dit centrumplan heeft al een positief effect gehad op de aantrekkingskracht van het winkelgebied. Maar de gemeente wil ook meer aandacht voor versterking van cultuur. Daarom hebben we Rizoem B.V. opdracht gegeven om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om rond de oude wierde van Obergum een cultuurcluster te maken. We hebben het gebouw van zalencentrum De Hoogte aangekocht. Dit zou een mooie plek zijn om rond de oude Wierde van Obergum de nadruk te leggen op cultuur.
Proces
In opdracht van de gemeente onderzoekt Rizoem B.V. hoe we de ruimte rond de Hoofdstraat Obergum en het pand de Hoogte beter kunnen inrichten en benutten. Hiervoor heeft Rizoem in onze opdracht een klankbordgroep samengesteld om alle belanghebbenden mee te laten praten over de plannen. In december 2022 heeft Rizoem de ideeën van de klankbordgroep eerst aan de buurt gepresenteerd. En daarna aan andere geïnteresseerden, veel daarvan inwoners van Winsum. Hieronder staat een verslag van dit proces en de bevindingen van Rizoem en de klankbordgroep.
De afgelopen maanden hebben wij (Rizoem) gesprekken gevoerd in een klankbordgroep. Daarin zitten omwonenden, leden van de ondernemersvereniging Winsum, het kinderboekenhuis, beheercommissie Obergumerkerk, Cultuurcentrum Het Hogeland, de Stichting Kulturele Kommissie Winsum en de gemeente. Samen keken we naar de mogelijkheden die wij zien voor de invulling van het gebied.
- De eerste avond stond vooral in het teken van informatie ophalen. Wat voor problemen spelen er in dit gebied? Er bleken een aantal knelpunten te zijn. Zo speelt er het gevoel van verkeersonveiligheid rondom de Westerstraat. Ook zijn er parkeerproblemen en zoekverkeer, moet de openbare ruimte beter en ontbreekt er ruimte voor cultuur.
- Tijdens de tweede avond gingen we dieper in op de verkeersproblematiek. Uit parkeertellingen (te zien op de afbeelding verderop) bleek dat er in Obergum vergeleken met andere delen van Winsum weinig parkeerplaatsen zijn. Daardoor zijn er in het weekend te weinig parkeerplaatsen voor de bewoners rondom de Westerstraat en de Hoofdstraat Obergum.
- Tijdens de derde avond keken we naar wat de wensen zijn van alle betrokkenen. Samen hebben we een zogenaamd programma van wensen gemaakt. Daarin staat hoeveel vierkante meter iedere partij nodig zou hebben om zich in het gebied te vestigen. Wensen die naar voren kwamen: een nieuwe bibliotheek, een plek voor cultuuronderwijs, behoud van kinderboekenhuis, een zaal voor voorstellingen, een informatiecentrum en horeca.
- De vierde avond keken we of er ruimte is om al deze functies een plek te geven in het gebied. Hoe we dat deden zie je op de afbeelding verderop. Uiteindelijk kwamen we samen tot de conclusie dat die ruimte er niet is. Dat betekent dat we meer grond moeten aankopen of minder functies een plek kunnen geven in het gebied.
- Tijdens de laatste vergadering trokken we de conclusie dat we moeten kijken naar combinaties. Zoals bijvoorbeeld de kantoorruimte voor cultuuronderwijs delen met de bibliotheek. Verder werd duidelijk dat een grote zaal voor voorstellingen niet haalbaar is. Een grote zaal zou zorgen voor onnodige concurrentie met Maarhuizen. Toch zou het zonde zijn als er geen optredens meer zijn in het gebied. Daarom zouden kleine voorstellingen in de kerk kunnen worden gegeven.
In oud-Obergum (het gebied tussen de Boogbrug en het Omsnijdingskanaal) zijn ongeveer 95 openbare parkeerplaatsen. In nieuw-Obergum (het gebied ten noorden van het omsnijdingskanaal bij winkelcentrum Obergon) zijn dat er 173 parkeerplaatsen. Dat verklaart de parkeerdruk in oud-Obergum. Verder zie je op de afbeelding 366 parkeerplaatsen in en rond het centrum van Winsum (zuidzijde). En parkeerplaatsen bij camping Marenland (50), de Aldi (79) en het zwembad (55)
De klankbordgroep zoekt naar ruimte op een kaart van het gebied rondom het gebouw De Hoogte. Ze gebruikten daarvoor stukken karton op schaal die verschillende functies voorstellen. Zo konden ze zien welke functies passen in het gebied en voor welke functies meer ruimte nodig is.
3 modellen
Wij hebben bureau voor landschapsarchitectuur en stedenbouw LAOS gevraagd de inbreng van de klankbordgroep uit te werken in stedenbouwkundige modellen. Deze modellen zijn een verkenning van de mogelijkheden rond zalencentrum De Hoogte. LAOS heeft de geschiedenis, de kwaliteiten en de valkuilen van het gebied onderzocht. Daarna hebben ze gekeken hoe de openbare ruimte een boost kan krijgen en hoe we het parkeerprobleem kunnen oplossen. Zo heeft LAOS 3 stedenbouwkundige modellen gemaakt: model 0, model 1 en model 2.
Verkeerssituatie
Uit gesprekken met de klankbordgroep bleek dat er verbetering nodig is in de openbare ruimte. En in de verkeerssituatie, vooral aan de Westerstraat en Hoofdstraat Obergum. Tijdens het weekend is er veel zoekverkeer dat via de Westerstraat een parkeerplaats in het centrum zoekt.
Op de afbeelding zie je de bestaande situatie en de oplossing die LAOS voorstelt. In de bestaande situatie rijdt verkeer vanaf de Wierdaweg de Westerstraat in en gaat daarna linksaf naar de Hoofdstraat Obergum. In de nieuwe situatie komt er een nieuwe parkeerplaats voor bezoekers bij camping Marenland. Vanaf daar kunnen bezoekers richting het centrum van Winsum lopen langs het Jaagpad. Parkeren in oud-Obergum mag alleen voor bewoners. Een binnen de klankbordgroep genoemde oplossing is dat wie de Westerstraat inrijdt moet doorrijden de Oosterstraat in. En dat de Hoofdstraat Obergum autoluw wordt rond de kerk Obergum en alleen nog bereikbaar is voor fietsers, wandelaars, invalidevervoer en laden -en losverkeer. Voorwaarde is wel dat het openbaar gebied rondom de Hoofdstraat Obergum een boost krijgt.
Over dit voorstel is nog geen besluit genomen. Hoe de Hoofdstraat Obergum autoluw gemaakt kan worden moet nog worden uitgewerkt. Hiervoor zijn mogelijk ook andere oplossingen denkbaar. De gemeente beseft dat als voor een verandering van rijroutes en verkeersstromen wordt gekozen, dit gevolgen heeft voor een bredere omgeving. Daarom moeten we bij de verdere uitwerking van autoluw maken ook andere belanghebbenden betrekken. Zoals de bewoners van de Oosterstraat.
Model 0
In model 0 wordt het openbaar gebied aangepakt en wordt de verkeerssituatie gewijzigd zoals je in de vorige alinea kunt lezen. In dit model blijft de bebouwing zoals die nu is. In de kerk is ruimte voor een klein podium, het kinderboekenhuis blijft aan het Kerkpad en De Hoogte verbouwen we tot ruimte voor cultuuronderwijs. Er is in dit model te weinig ruimte om andere functies zoals een bibliotheek, horeca of een informatiecentrum een plek te kunnen geven.
Model 1
In model 1 is de invulling van het openbaar gebied van model 0 de basis. In dit model wordt De Hoogte gesloopt en komt er een nieuw gebouw voor in de plaats. In dit multifunctionele gebouw is ruimte voor de bibliotheek en kantoorruimtes voor cultuuronderwijs. Daarnaast is er in de kerk plek voor een klein podium. Het kinderboekenhuis blijft. Vanuit de klankbordgroep bestaan er zorgen over de grootte van het nieuwe gebouw op de plek van de Hoogte. LAOS laat zien dat het gebouw geen effect hoeft te hebben op het aangezicht van de Wierde als deze bestaat uit een laag en een kap.
Model 2
Model 2 is een aanvulling op model 1. Aan de Hoofdstraat Obergum komt op de plek van de viswinkel een nieuw gebouw met daarin plaats voor een oefenruimte voor cultuureducatie en eventueel horeca.
En nu?
We verwerken alle opmerkingen uit de bijeenkomsten met belangstellenden. Samen met de klankbordgroep werken we de plannen verder uit. In 2024 komen we met een voorstel voor het oude deel van Obergum. Uiteindelijk moet de gemeenteraad dat vaststellen.
Rizoem zal samen met de klankbordgroep in een advies aan de gemeente de visie van de klankbordgroep op het plan Wierde van Waarde verwoorden. Daarna zullen college en raad besluiten of en zo ja, welke onderdelen van deze visie zij willen overnemen. En opdracht geven voor verdere uitwerking (bijvoorbeeld ontwerp, planologische procedures, technische uitwerking).
Plan van aanpak
Wil je het volledige 'Plan van aanpak Wierde van waarde' lezen? Stuur dan een e-mail naar gemeente@hethogeland.nl. Dan sturen we het naar je toe.